Voor plezier en eenvoud in de natuurlijke moestuin
Compost is een essentieel onderdeel voor de opbouw van een natuurlijke moestuin. Het ent je bodem met organismen die je bodem stilaan verbeteren en het is ineens ook voedsel voor dit bodemleven. Maar hoeveel compost mag je geven? Wanneer stop je? Welke compost gebruik je best? En is het niet te veel voor sommige soorten groenten? Mag je in compost zaaien en planten?
Vele vragen over compost duikelen het hele jaar door mijn mailbox binnen, tijd om er enkele te beantwoorden! [Read more…]
Verschillende jaren geleden, in de beginperiode van mijn carrière bij Yggdrasil, heb ik een experiment opgezet. Toen begonnen we volop met mulchen, maar onze randen voorzagen nog niet voldoende materiaal. Ook onze manier van kijken en denken was nog niet aangepast aan de plots verhoogde vraag naar verse mulch. In de zoektocht naar mulch was een denkpiste het inzaaien van klaver waarin dan groenten gekweekt worden.
Ik heb de beginperiode beschreven op mijn blog maar over de resultaten en het eventuele succes heb ik nooit geschreven. De reden hiervoor is, denk ik, dat het experiment geleidelijk is afgevoerd en daar zijn verschillende redenen voor. Maar onlangs vroeg iemand via mail wat de resultaten van dit experiment nu eigenlijk zijn. Daarom dit artikel: een overzicht en mijn idee over het toepassen van dit systeem in je natuurlijke tuin.
De eerste vorst is gepasseerd, de bomen en struiken laten massaal hun blad vallen en de bodem wordt mooi afgedekt. Elk jaar valt er zo een hele hoop organisch materiaal op de bodem (en niet alleen in de herfst) en toch verdwijnt dit allemaal. Het is niet dat je in een bos over een pak bladeren van drie meter diep moet wandelen en dat de bomen tot hun oksels in het blad staan. Hoe komt dit? Waar gaat dat blad en ander afgestorven materiaal naartoe?
Er zijn vele organismen die hier een rol in spelen, maar de voornaamste is toch de regenworm. Een oeroud dier dat over de hele wereld in vochtige en voldoende warme gronden voorkomt. Er zijn vele soorten, zelfs soorten die altijd bovengronds leven waarvan de jongen eerst nog in de bomen leven! Toch is er zeer weinig bekend over deze dieren, zo weinig zelfs dat er volgens wetenschappers soorten aan het uitsterven zijn die ze nog nooit gezien hebben.
Bij Yggdrasil hebben we een specifieke manier van werken. We hebben een systeem, een reeks van handelingen en maatregelen die ervoor zorgen dat we groenten en fruit kweken met minder moeite en zonder sproei- en meststoffen. Naar waterhuishouding toe zitten er ook een heel pakket maatregelen in zodat je in principe niet moet water geven in een natuurlijke moestuin. Dat is natuurlijk een proces en heeft tijd nodig om te ontwikkelen en op te bouwen, maar na enkele jaren ben je toch al een heel eind op weg.
Er zijn vele verschillende maatregelen die je kan nemen, het is niet zo dat ik kan zeggen van doe dit en dat en heel je bodem is op orde en houdt zeer goed water vast. Zo simpel is het niet! In een natuurlijke tuin grijpt alles in op elkaar. Hierdoor lijkt het soms alsof iets wat je doet niet veel verschil maakt, maar het resultaat komt vaak pas na enkele jaren.
Hieronder geef ik een overzicht van de meeste technieken, handelingen en maatregelen die we genomen hebben om onze tuin water-onafhankelijk te maken.
De voorbije drie jaar zijn stuk voor stuk zeer droog geweest. De zomer van 2018 steekt er wel een stuk bovenuit omdat het toen ook enorm heet was. Maar doorheen deze drie jaar is er een steeds grotere achterstand in neerslag opgebouwd. Er zijn geen reserves in de bodem, de grondwatertafel zakt gestaag waardoor bomen, struiken en planten bij de elke warme periode direct last hebben van tekorten.
Vroeger vertelde ik altijd dat het gebruik van bomen, van mulch en het achterwege laten van bodembewerking voldoende was om de droge en hete periodes in de zomer te overbruggen. Deze periodes duurden in een warme zomer toen maar enkele weken en werden beëindigd door een reeks onweders waaruit meestal een overvloed aan neerslag viel.
Maar is dit momenteel nog wel zo? Kan je nog wel groenten kweken zonder extra water te geven? En naar de toekomst toe: zal het mogelijk zijn om blijvend groenten te kweken zonder dat je alles ziet verbranden en verschrompelen onder een zoveelste hittegolf terwijl de regen wekenlang achterwege blijft?
Beste Frank, op een cursus ecologisch moestuinieren werd me gisteren aangeraden om de mulch tussen maart en mei van de bedden te halen, om vanaf nu de grond beter te laten opwarmen … zelf heb ik té enthousiast gemulchd, dus er kan waarschijnlijk wel wat af, maar is tot op de blote bodem een goed idee??? het lijkt me tegenstrijdig met alles wat ik bij jou lees … bedankt!
Houtsnippers als mulchmateriaal is iets waar ik ondertussen al jaren enthousiast over ben. Het is zeker in onze tuin de perfecte mulch omdat wij brede lange houtkanten hebben en zo een onuitputtelijke voorraad aan houtsnippers hebben. Elk jaar zetten wij een stuk van de houtkant terug, het dikke hout is voor de kachel, het dunnere hout wordt versnipperd en verspreid over onze moestuin.
Er is wel een groot nadeel aan die houtsnippers waar ik momenteel niet echt een oplossing voor heb en dat is zaaien.
Wij kunnen elk jaar stalmest kopen via de volkstuinvereniging. Na uw informatie over meststoffen vermoed ik dat ook het aanbrengen van stalmest op de tuin geen goed idee is, klopt dat?
Het snelle antwoord is ja. Het aanbrengen van stalmest op de tuin vind ik geen goed idee. Er zijn verschillende redenen waarom ik dit niet adviseer:
Het is bij ons al jaren een vaste gewoonte: in de maanden oktober en november gaan we doorheen de hele tuin en bedekken we alle bedden met een dikke laag mulch. In het begin experimenteerden we nog met allerlei soorten mulchmateriaal, de laatste jaren gebruiken we voornamelijk nog 2 soorten.
Op onze bedden, de boomstructuur en de stukken met slingerpaden gebruiken we een mengeling van gevallen blad en grasmaaisel. Op het stuk me houtsnippers gebruiken we – uiteraard – houtsnippers. Deze komen van onze eigen houtkanten. Volgende week beginnen we hierin te kappen en houden we de dikke blokken voor onze kachel, het fijne materiaal wordt versnipperd en uitgespreid in de tuin. Maar voordat je je mulch kan open leggen, moet je eerst nog wat opkuisen!
De laatste tijd worden steeds meer mensen zich bewust van het belang van de bodem en het daarbij behorende bodemleven. Een goede oplossing hiervoor in een kale moestuin is het zaaien van een groenbemester. Er zijn dan ook vele voordelen verbonden aan het gebruik van groenbemesters, maar zijn groenbemesters hier de beste oplossing voor? En vragen ze niet juist meer werk, is extra stikstof wel goed voor je tuin en kost het niet wat te veel moeite voor wat het doet?
Kortom, zijn hier geen betere oplossingen voor?