Voor plezier en eenvoud in de natuurlijke moestuin
Vele onkruiden verdwijnen tijdelijk in de winter. Klein kruiskruid echter houdt het steeds vol, zelfs om te bloeien en zaad te vormen. Wellicht woont deze plant ook in uw tuin. Het is immers een zeer algemeen kruid in alle gematigde streken over de gehele wereld hoewel het oorspronkelijk rond de Middellandse Zee groeide.
In vorige blogberichten en in cursussen heb ik reeds het belang van randen aangehaald. Randen zijn werkelijk een cruciaal onderdeel van de natuurlijke moestuin. Maar het is niet altijd een gemakkelijke keuze die je moet maken, want randen nemen ook plaats in waar je anders groenten kan kweken.
Zeker in kleinere tuinen waar de moestuin waarschijnlijk al overvol staat, is het niet evident om een takkenril aan te leggen, om haagkanten te laten groeien, een poel aan te leggen, … kortom, om kostbare plaats ‘af te nemen’ van het groentegedeelte.
Maar randen bestaan er op alle niveaus en leveren heel veel voordelen. Ook in kleinere tuinen kan je met behulp van planten extra randen creëren en zo de diversiteit en wisselwerking in uw tuin sterk verhogen.
Deze planten nemen weinig plaats in, hebben allemaal een visuele functie met daarbij nog verschillende andere voordelen. Hieronder volgen enkele voorbeelden.
Het najaar is een ideaal moment om je moestuin om te vormen of opnieuw aan te leggen. Je hebt tijd om alles uit te voeren, onkruidgroei is nagenoeg onbestaand. Zeker wanneer je gebruik maakt van compost is het aan te raden om deze in het najaar op je moestuin op te brengen.
Heel vaak is compost droog wanneer deze klaar is voor gebruik en het is dan belangrijk dat hij water kan opnemen. Dit vraagt tijd en veel neerslag, het najaar en de winter zijn hier de ideale periode voor. Maar voordat je je moestuin opnieuw aanlegt of reorganiseert moet je natuurlijk wel weten wat waar komt en hoe breed je bedden en paden zijn.
Vanaf september gebeurt het vaak dat je onverhoeds tegen een spinnenweb aanloopt in de tuin. Misschien vervloek je dan wel die spinnen. Op nevelige dagen zijn ze veel zichtbaarder door de dauwdruppels die er zich op vastgezet hebben, maar ook dan versperren ze je de weg.
Maar de vele schitterend bedauwde spinnenwebben geven een prachtig uitzicht aan vele hoekjes en kantjes. Spinnen maken natuurlijk niet enkel in de herfst spinnenwebben. Hun web is hun manier om aan voedsel te komen. De bekende wielwebben worden o.a. gebouwd door de kruisspin. Dit is een algemeen voorkomende spin in tuinen. Het is een spin die vliegende insecten vangt zoals vliegen en muggen. Daarom spant ze haar web iets hoger boven de grond tussen takken van struiken. Tegen het einde van haar tweede levensjaar is de kruisspin volwassen en maakt ze ook steeds grotere webben. Vandaar dat ze ook dan het meest opvallen.
Bij Yggdrasil hebben we een systeem om te combineren: ‘Schijnbare Chaos’. Dit systeem is gebaseerd op 4 kenmerken, 4 regels die je eenvoudig kan onthouden en toepassen. Het systeem heeft heel veel voordelen: het is eenvoudig, je moet geen tabellen hebben of boeken doorzoeken, je hebt geen bemesting of bestrijdingsmiddelen nodig en je kunt planten en oogsten wat je wilt. Je wordt niet in een systeem geduwd met vaste blokken waar je een verplichte hoeveelheid kolen, wortelgewassen, knolgewassen en bladgewassen moet telen 🙂 .
Het basissysteem bestaat uit 4 regels die je kan toepassen, de eerste 2 hiervan dienen vooral om plaaginsecten op een afstand te houden. De derde regel dient om het plaaginsect tegen te werken en te misleiden eens het geland is en de laatste regel levert vooral een grotere efficiëntie en rendement.
Bij het opstarten van een tuin is het heel belangrijk om veel foto’s te nemen. Je kunt wel goed je best doen om alles te zien en te noteren in je tuin, maar wanneer je achteraf terugkijkt naar foto’s blijkt dat je veel dingen toch vergeten was of je anders herinnerde. Het is dan heel handig tijdens het ontwerpen dat je kan teruggrijpen naar een objectieve foto die de stand van de zon of de schaduw van een boom exact weergeeft.
Foto’s zijn zo een grote hulp bij het observeren en ontwerpen. Maar niet enkel daarom is het belangrijk om veel foto’s te nemen!
Je hebt het ongetwijfeld zelf ervaren in je tuin: de droogte. Het was vorig jaar ook uitzonderlijk droog (een van de drie droogste periodes ooit gemeten in België), maar die droogte vond plaats in de herfst, winter en lente en ging niet gepaard met hoge temperaturen. In de zomer is het beginnen regenen en het effect op de planten was veel kleiner.
Dit jaar was de impact van de droogte veel groter, ook al was de periode veel korter. Doordat de droogte in de lente begon en zich verder zette in de zomer én gepaard ging met een hele lange periode van hoge (tot zeer hoge) temperaturen en veel wind, was de invloed op de groentetuin immens. De vragen in mijn mailbox over water geven pieken, de mails waarin mensen hun frustraties uiten over het huidige seizoen eveneens.
Daarom wil ik in deze blog eens overlopen hoe wij de droogte hebben ervaren in Yggdrasil, en wat er eventueel kan gedaan worden om zo’n periodes van extreem weer beter op te vangen in de toekomst. Want ik ben ervan overtuigd dat dit het nieuwe normaal wordt. Lange periodes van hetzelfde weer: lang warm, lang droog, lang koud of lang nat. Wij zijn dit niet gewend in onze streken, maar onze bomen, struiken en groenten ook niet!
Permacultuur wordt overal uitgelegd als een systeem om je tuin te ontwerpen. Ontwerpen is hét woord waarmee je permacultuur in de eerste plaats moet associëren, ook in de definities die je online vindt:
Permacultuur is een wetenschap voor het ontwerpen van de menselijke leefomgeving op een manier die ecologisch duurzaam en economisch stabiel is.
Wikipedia
Een ander woord dat eigenlijk ook in elke tekst over permacultuur moet staan is observeren. Observeren is de basis van ontwerpen en is ook de basis van je natuurlijke moestuin.
Zowat in elke tuin zijn merels te vinden, niet enkel op het platteland maar ook in de stad. Dat is niet altijd zo geweest. De merel is oorspronkelijk een typische, schuwe bosvogel die moeilijk te vinden was in de dichte struiken. Door de versnippering van bosgebieden en door de toenemende industrialisatie is de merel zich gaan aanpassen aan de mens. Zo zijn erop dit ogenblik stadmerels en landelijke merels.
In mijn vorige blogpost heb ik uitgelegd waarom ik niet geloof dat mulch je slakkenprobleem veroorzaakt. Het zal je, weliswaar op lange termijn, juist helpen om je slakkenprobleem kwijt te geraken. Maar waarom heb je dan wel problemen met slakken? Waarom zijn er zoveel beginnende tuiniers waarvan de jonge plantjes worden overspoeld en kaalgevreten? Is er een manier om dit jaarlijks wederkerend probleem te voorkomen of toch te verkleinen?
Ik denk het wel, al is het vaak een werk van lange adem. Er zijn in mijn ogen meerdere oorzaken die je planten gevoeliger maken voor slakken. Sommige heb je in de hand, sommige kan je nauwelijks beïnvloeden. Misschien voor alle zekerheid nog even erbij zeggen dat het mijn idee is, mijn ervaringen waaruit ik onderstaande conclusies trek. Wees zo vrij om er het uwe van te denken, suggesties, opmerkingen en eigen ervaringen zijn altijd welkom in de reacties onder het artikel 🙂 .