Vorige week heb ik het nieuwe Handboek ‘Ecologisch Tuinieren’ gekregen, ondertussen heb ik er al veel in gelezen. Ik was heel nieuwsgierig naar deze vernieuwde versie, alsook het aangepaste hoofdstuk over de bodem. Hiervoor was Frank Petit-Jean langsgekomen om eens van gedachten te wisselen en ik vroeg mij af of we hem een beetje hebben kunnen beïnvloeden :-).
Tijdens het lezen kwam ik in het hoofdstuk over ziekten en plagen een interessant stukje tekst tegen, iets wat ik altijd al geweten en verteld heb, maar waar ik de juiste wetenschappelijke uitleg niet voor had.
Bij deze dus.
Waarom wordt een plant ziek?
Onderstaand stukje tekst komt uit het nieuwe Handboek ‘Ecologisch Tuinieren’:
Frans onderzoek geeft hiervoor de volgende verklaring. De hoeveelheid eiwitten in de plant hangt samen met zijn gezondheid. De plant neemt stikstofverbindingen op en maakt hiermee aminozuren. De aminozuren worden getransporteerd naar een plantendeel in opbouw. Aminozuren worden gebonden en vormen dan eiwitten. Een ongebonden aminozuur is een vrij aminozuur.
Bij een teveel aan vrije aminozuren raakt de plant al snel aangetast door luizen, schimmels of virussen. Vrije aminozuren zijn gemakkelijk verteerbaar voor insecten. Als er geen vrije aminozuren aanwezig zijn, moet het insect de eiwitten zelf afbreken tot aminozuren. Dit kost meer energie dan het verteren van de vrije aminozuren. Daarom geeft het insect de voorkeur aan vrije aminozuren. Een plant met veel vrije aminozuren is dus extra aantrekkelijk voor insecten.
Te veel vrije aminozuren ontstaan als de plant meer stikstof opneemt dan hij verwerkt in eiwitten. Dit kan gebeuren door overbemesting met stikstof of door een geblokkeerde eiwitopbouw. De eiwitopbouw kan in het gedrang komen als gevolg van droogte, koude, te weinig licht of zuurstof, giftige stoffen (bv. bestrijdingsmiddelen) of een gebrek aan sporenelementen.
De laatste paragraaf verwoordt gewoon alles wat ik al lange tijd vertel op mijn blog, in mijn nieuwsbrief en tijdens mijn cursus. Ik vind dat dit kleine stukje tekst dat in een grijs kadertje ergens op een pagina gedropt is tekort wordt gedaan.
Deze tekst moest gewoon als inleiding van het hoofdstuk Ziekten en plagen, misschien zelfs als inleiding van het boek!, worden gezet. Als je zoiets schrijft, dan moet je toch ook begrijpen wat dit inhoudt?
Hoe interpreteer ik dit?
Een overbemesting door stikstof is de oorzaak van vraat door insecten. Dat houdt dus in dat je niet moet bijmesten met stikstofhoudende meststoffen, in geen enkel geval! Dus niet met organische meststoffen, niet met bloedmeel, maar ook niet met brandnetelthee, compostthee of wat dan ook. Want telkens opnieuw ga je stikstof in te gemakkelijk oplosbare vorm aan te hoge concentraties geven waardoor je vrije aminozuren en dus vraat krijgt.
Bedek de grond met compost en mulch veel. De compost en de mulchlaag geven hun voedingsstoffen pas af als het bodemleven dit omzet. En het bodemleven werkt in functie van de plant en zal nooit stikstof in overmaat vrij zetten (toch niet als je niet spit 😉 ).
Geef organisch materiaal als voedsel voor het bodemleven en de rest volgt vanzelf!
Een geblokkeerde eiwitopbouw is ook een reden voor de aanwezigheid van vrije aminozuren. Deze slechte eiwitbouw hangt vooral samen met het planten en zaaien op het verkeerde moment, wat iedereen die in de tuin werkt zelf al wel ondervonden heeft.
Maar de laatste 2 redenen zijn dan weer heel interessant.
De laatste twee
‘Last but not least’ wordt dikwijls gezegd, en ook hier geldt die regel. Bestrijdingsmiddelen, die bedoeld zijn om de planten te beschermen tegen vraat door insecten, maken het dus eigenlijk op vele manieren erger! Om te beginnen vernietig je dikwijls samen met het plaaginsect ook bestuivers zoals bijen en hommels. Daarnaast worden de natuurlijke vijanden ontnomen van hun voedsel en verdwijnen ze naar vriendelijkere oorden, wat niet de bedoeling kan zijn.
En daarbovenop worden de planten die je wilt beschermen gewoon zwakker en aantrekkelijker voor de plaaginsecten, waardoor ze nog meer moeite gaan doen om juist uw planten op te eten. Redelijk absurd toch?
Lijkt mij een goede reden om niet meer te spuiten, ook niet met verdoken sproeimiddelen zoals koper, pyrethrex, spinosad en allerhande zelf gefabriceerde gieren die nog veel meer schade doen.
Als allerlaatste wordt een gebrek aan sporenelementen genoemd, iets wat perfect kan opgelost worden met lavameel. Lavameel is zeer rijk aan sporenelementen en wij merken zelf dat planten na een gift lavameel sterker worden en nauwelijks nog plaaginsecten aantrekken.
Afschaffen die handel!
Dus eigenlijk kan dit boek over tuinieren (elk boek over tuinieren!) sterk vereenvoudigt worden.
Geef het bovenstaande citaat de prominente plaats in het boek die het verdient, schrap daarna het grootste deel van het hoofdstuk over bemesting alsook 99% van het hoofdstuk over ziekten en plagen :-).
Het is uiteindelijk heel simpel:
- geef uw bodem veel organisch materiaal
- bescherm het bodemleven met veel mulch
- gebruik nooit of te nimmer meststoffen of bestrijdingsmiddelen in welke vorm dan ook
- voorzie de noodzakelijke sporenelementen door lavameel en -gruis toe te voegen.
Voila, 300 blz. – veelal overbodig – tuinadvies samengevat in 241 tekens :-). Zo eenvoudig kan het zijn …
Bent u het hier niet mee eens? Ga ik een beetje kort door de bocht? Lat het mij zeker weten in de reacties hieronder :-).
Volgende Stap?
Schrijf u in voor email updates, zo wordt u automatisch op de hoogte gehouden van elk nieuw bericht.
