Enkele weken geleden heb ik op het Transitie-festival in Gent een lezing gegeven over permacultuur in de moestuin. Na de middagpauze had ik een uurtje vrij voordat er een panelgesprek begon waar ik in geïnteresseerd was. Om de tijd te doden had ik bij de stand van Oikos het zojuist verschenen boek ‘Zelf Denken’ gekocht.

‘Zelf Denken’ is het zoveelste boek in de Paradigma serie van Uitgeverij Van Arkel, een reeks die uw kijk op de wereld wil veranderen. Eerder verschenen boeken zijn oa. Uit de Olie, Terra Reversa, Welvaart zonder Groei, De mythe van de Groene Economie, … Spijtig genoeg zijn het ondertussen meer boeken dan ik gelezen krijg want het zijn allemaal onderwerpen die inderdaad uw kijk op de wereld veranderen.

Het zijn boeken over de hedendaagse problemen, maar ze bekijken de problemen en oplossingen op een andere manier. Het zijn boeken die u wakker schudden, die u vastgrijpen en pas loslaten als u de laatste pagina hebt omgedraaid. En zelfs daarna blijft het dikwijls in uw hoofd zitten, malen draaien en keren.

Zelf Denken

Zoals verwacht, word je in het begin van het boek volledig afgebroken. Als je denkt dat je goed bezig bent wanneer je zonnepanelen hebt liggen, zoveel mogelijk met de fiets rijdt, biologische groenten eet en vegetariër bent, dan ontdoet de schrijver u heel snel van deze illusie.

De rode draad doorheen het boek is ‘Zelf Denken’. Het grote probleem is dat wij allemaal ons denken overlaten aan bedrijven, overheid, … Wij nemen niet meer de moeite om zelf eens drie stappen vooruit te denken, om zelf een oplossing te bedenken of om zelf eens dieper te graven bij beweringen van de overheid, reclame of onderzoeken.

Hij geeft een voorbeeld over een app die je kan installeren op je smart-phone en die de ecologische voetafdruk bepaalt van het product dat je wilt kopen. Op zich is dat niet verkeerd, maar zijn grote ergernis zit hem in het feit dat wij al onze denkprocessen uitbesteden aan machines. Wij binden ons dan ook nog eens op allerlei manieren aan de suggesties en oplossingen van anderen zodat we eigenlijk zowel de controle over onze beslissingen afgeven aan machines alsook nog eens afstand nemen van de vrijheid om te denken.

Verstandig zijn, zelf denken kan hierdoor echter niet vervangen worden!

Een andere toekomst

Een groot deel van de huidige problemen en de onwil om ze op te lossen, is volgens de schrijver te wijten aan het gebrek aan idealisme, aan een utopisch toekomstbeeld. Omdat wij allemaal al ongeveer alles hebben wat we willen, omdat we het niet beter meer kunnen hebben, proberen we uit alle macht om onze huidige levensstandaard te behouden. De enige manier waarop we dit kunnen is om hetzelfde te blijven doen, maar dan enkel meer.

Uit alles blijkt dat we op een krampachtige manier het status-quo proberen te behouden, uit alles wat er de laatste maanden op politiek vlak gebeurt, blijkt dat we enkel naar het verleden kijken en absoluut niet naar de toekomst.

Wat mij zo hard meeviel aan dit boek is dat de schrijver, in tegenstelling tot de andere boeken over dit onderwerp, een behoorlijk optimistisch boek heeft geschreven. Hij beschrijft in het boek een mogelijk toekomstbeeld, dat heel positief en aantrekkelijk is, en eerlijk gezegd niet eens zo vergezocht! Ook geeft hij verschillende voorbeelden van mensen en organisaties die zelf denken, die hun verstand gebruiken en prachtige dingen bereiken.

Hij begint het boek met de kleine dingen die je doet als bijdrage aan een betere wereld af te kraken en te zeggen dat ze onvoldoende zijn. Maar doorheen het boek wordt het steeds duidelijker dat hij wilt dat je niet de dingen doet die door de maatschappij, door bedrijven en de overheid naar voren worden gebracht, maar dat je de dingen moet doen die jij wilt, die volgens u het verschil maken.

Hij wilt dat je zelf terug begint te denken ipv het denken aan anderen over te laten!

12 richtlijnen

Als afsluiter geeft hij 12 heldere richtlijnen die de boodschap van het boek mooi samenvatten:

1. Alles zou anders kunnen zijn.

2. Het hangt uitsluitend van jezelf af of er iets verandert.

3. Neem jezelf daarom ook serieus.

4. Houd op met in te stemmen.

5. Bied verzet zodra je niet instemt.

6. Je hebt ontzettend veel speelruimte.

7. Vergroot je speelruimte waar je bent en waar je invloed hebt.

8. Sluit bondgenootschappen.

9. Houd rekening met tegenslagen, vooral met tegenslagen die je zelf veroorzaakt.

10. Jij draagt geen verantwoordelijkheid voor de wereld.

11. Hoe je verzet eruitziet, hangt af van jouw mogelijkheden.

12. En van wat je leuk vindt.

Ik vind deze richtlijnen ronduit prachtig en heb ondertussen het gedicht dat ik vorig jaar cadeau heb gekregen van Esmeralda het gezelschap gegeven van deze 12 regels.

Absolute aanrader

Als het nog niet duidelijk was: ik vind dit boek een absolute aanrader en een zoveelste voltreffer uit de Paradigma reeks van Jan van Arkel.

Als je niet weet wat te vragen voor Kerstmis, laat ze dan dit boek onder de boom leggen. Kan je zo lang niet wachten? Schrijf dan een brief naar Sinterklaas en hoop dat hij het in je schoen komt steken. Of bestel hem gewoon bij Oikos, zij namen het initiatief om het boek te vertalen.

Het boek werd trouwens voorgesteld op het Transitie-festival, meer informatie over de voorstelling kan je hier vinden: Zelf denken en handelen met Harald Welzer.

Volgende Stap?

Schrijf u in voor email updates, zo wordt u automatisch op de hoogte gehouden van elk nieuw bericht.