De naam Melissa is het Griekse woord voor ‘bij’. Deze plant is zo genoemd omdat het één van de beste bijenplanten is. Vroeger wreven imkers hun bijenkorven in met een handvol citroenmelisse na het korven van een nieuwe zwerm om het zwermen te voorkomen en om andere bijen aan te trekken.

Afkomstig uit Zuid-Europa is de plant in de Middeleeuwen naar de kloostertuinen gekomen en later heeft ze zich verspreid naar de boerderijen.

Citroenmelisse groeit graag op vochtige terreinen maar ze wil ook wel wat zon maar geen volle zon omdat ze dan te veel aroma verliest. In het zuiden van Frankrijk groeit ze in halfopen plekken in het bos. Bovendien appreciëert ze een beschut plaatsje uit de wind.

Het is een doorlevende kruidachtige plant die na de winter snel boven de grond verschijnt. De groene, gezaagd-gekartelde blaadjes staan kruisgewijs aan de vierkante stengels. De bloeistengels kunnen tot 1 m hoog worden. De blaadjes zijn behaard en bevatten talrijke oliekliertjes die voor de citroengeur zorgen.

Melisse bloeit van juni tot oktober met kleine, gelige tot wit-roze lipbloemen. Als je de plant zaad laat vormen zaait ze zich heel gemakkelijk uit. Melisse heeft een korte, kruipende wortelstok die zich vertakt in taaie wortels.

Elk jaar kruipt de plant zo met jonge wortelstokken een beetje verder naar buiten, terwijl na enige tijd de plant in het midden afsterft. Daar verzamelen zich dode bladeren en ander organisch materiaal dat vercomposteert en een geschikt plekje vormt voor één of ander zaadje dat er toevallig terecht komt. Zo verhuizen ‘vaste’ planten ook elk jaar een beetje.

Regelmatig verplanten

Alleen laten wij dat niet altijd toe en beperken we de plantengroei aan de buitenkant. Om te vermijden dat de plant afsterft moet je ze dan om de 3-4 jaar uithalen, in stukken delen en opnieuw planten.

Citroenmelisse is niet alleen interessant voor de bijen maar ze is op velerlei manieren te gebruiken in de keuken.

Vele toepassingen

Je plukt de blaadjes best onmiddellijk voor gebruik en voor de plant gaat bloeien. Drogen is niet aangewezen omdat de plant door te drogen alle aroma verliest.

Citroenmelisse is goed te combineren met bieslook en bernagie, het is aangenaam in fruitsla en bij een ijsbereiding of gebruik ze om koele dranken te aromatiseren. De blaadjes zijn decoratief in vruchtensappen en puddingen.

Thee van citroenmelisse werkt verfrissend en kan ook koel gedronken worden.

Citroenmelisse is een mild kruid dat ook voor kinderen geschikt is. Het werkt ontspannend maar met pit, je valt er niet van in slaap. Reeds Galenus kende het rustgevend effect van citroenmelisse. Het is ook krampstillend voor de ingewanden.

In 1611 maakte een Franse monnnik het ‘Eau de Carmes’. Een paar druppels op een suikerklontje tegen flauwvallen, winderigheid,… Dit bevat o.a. melisse, kaneel, citroenschil, koriander, kruidnagel, muskaatnoot, angelica.

Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat citroenmelisse werkt op dat deel van de hersenen dat de autonome functies regelt en de grote hersenen beschermt tegen overmatige prikkels van buitenaf.

Het werkt bij de behandeling van storingen in de werking van het autonome zenuwstelsel, bvb. verlies van controle over de blaas. Het zou zeer goed zijn voor de hersenen tegen vroegtijdige seniliteit en het zou geheugenverlies kunnen voorkomen.

Citroenmelisse werkt uitstekend bij kleine hoeveelheden. Na het kalven gaf men vroeger thee van melisse met marjolein om de koeien te versterken en op te wekken. Citroenmelisse in de weide bevordert de melkproductie.

Citroenmelisse zou een lang leven geven.

Men vertelt dat John Husey 116 jaar oud werd dankzij het feit dat hij de laatste 50 jaar van zijn leven elke ochtend een kopje citroenmelisse-thee dronk.

Je bent dus nooit te oud om eraan te beginnen!

Deze tekst is eerder verschenen in ‘De Sapstroom’, een trimestrieel contactblad van Yggdrasil. Meer informatie vindt u hier: Een didactisch-ecologische ontmoetingsplaats.

Volgende Stap?

Schrijf u in voor email updates, zo wordt u automatisch op de hoogte gehouden van elk nieuw bericht!