Het wordt overal geschreven en het wordt ook heel vaak gezegd en herhaald. Ik heb er nooit echt aandacht aan geschonken, maar ik had de video van Back to Eden gezien en was direct verkocht. Het gebruik van houtsnippers leek mij zo evident, en de uitleg en de voorbeelden in de film waren zo overtuigend dat ik meteen daarna een heel deel van onze tuin bedekt heb met houtsnippers.
Een dik jaar later volgde ik echter de cursus Humisme van Marc en daar hoorde ik voor het eerst het verschil in vereisten voor groenten en vaste planten naar bodemleven.
Groenten hebben het liefste een bacterie-dominante bodem, struiken en bomen hebben liever een schimmel-dominante bodem.
Twijfels
Ik heb hier altijd grote vraagtekens bij gezet omdat uit de video van ‘Back to Eden’ duidelijk blijkt dat met houtsnippers (een mulchmateriaal dat heel veel schimmels aantrekt) het perfect mogelijk is om succesvol groenten te kweken.
Ook onze eigen ervaringen met houtsnippers als mulchlaag leverden succesvol groenten op.
Maar omdat het in alle boeken staat en het zeer dikwijls opnieuw verkondigd wordt, ben ik blijven twijfelen of het nu wel verstandig was om massaal houtsnippers te gebruiken in een groentetuin.
Steeds maar overtuigd
Maar door de jaren heen blijven verschillende resultaten toch duiden op het tegendeel. Wij gebruiken overal houtsnippers, ook op onze bedden als mulch. Ook het gedeelte dat we al verschillende jaren mulchen met enkel een dikke laag houtsnippers blijft met succes groenten voortbrengen.
Het is niet zo dat de groenten wegkwijnen en de bomen die er tussen staan floreren. Alles wat je in die houtsnippers plant groeit goed, zowel de groenten als de struiken als de bomen.
Maar ook op onze bedden is er geen verschil tussen groenten die zijn gemulched met houtsnippers en de groenten die zijn gemulched met gras en bladeren.
Voorbeeld
Deze week was ik boterbonen aan het plukken, en helemaal tussen de bonen op een groentebed stonden enkele grote paddenstoelen. Deze stonden op een bed waar gemulched wordt met allerhande materiaal, dus ook houtig materiaal.
Paddenstoelen zijn de vruchtlichamen van schimmels en duiden er dus op dat er schimmels in de bodem zitten. Maar het is een bed met een rijke bodem waar al jarenlang groenten op gekweekt worden!
Geen zwart-wit in de tuin
Door telkens te zeggen dat groenten bacteriën nodig hebben en geen schimmels, krijg je op de duur schrik om houtsnippers te gebruiken in je tuin. Maar niets is minder waar!
Houtsnippers zijn een ideale materie om mee te mulchen, zeker als het houtsnippers zijn van je eigen hagen en houtkanten. Maar waarschijnlijk begin je net als ik te twijfelen als ze je constant vertellen dat houtsnippers schimmels aantrekken en dat dit niet goed is voor je groenten.
Maar neem het maar van mij aan, het is niet wat er in een boek of op een blog ( 😉 ) op internet staat wat telt, wat je zelf ervaart dat telt.
Ik gebruik nu al drie jaar overvloedig houtsnippers in mijn groentetuin. Het geeft een ideale bodem, bedekt de grond heel lang, geeft voedingsstoffen af, stimuleert het bodemleven en trekt schimmels aan.
So what !?
Je groenteplanten hebben ook schimmels nodig om te overleven!
Veel schimmels in je bodem hebben is juist een zegen voor je groentetuin!
Vertrouw dus niet te veel wat je leest in boeken en ga af op je eigen waarnemingen. Want ook dat is natuurlijk tuinieren. Alles zelf uitproberen en kijken wat er wel of niet werkt bij jou in je eigen tuin.
Doe je eigen ding!
Werk je graag met houtsnippers en groeien je groenten goed?
Gebruik ze dan ook overvloedig, zelfs al zegt een boek dat het niet zo zou mogen zijn!
Combineer jij graag enkele planten alhoewel dat volgens een ander boek niet zou mogen werken?
Combineer ze dan, zelfs al mag het in theorie niet!
Onthou dat veel boeken geschreven zijn door mensen die de praktijk niet uitgetest hebben maar enkel de theorie hebben geleerd.
Onthou dat het uiteindelijk oneindig veel belangrijker is om iets zelf te proberen dan om erover te lezen in een boek of op een website.
Wat voor een ander niet werkt, werkt misschien perfect voor jou!
Volgende Stap?
Schrijf u in voor email updates, zo wordt u automatisch op de hoogte gehouden van elk nieuw bericht!
Caroline Teunissen says
In de Overvloed tuin kunnen we niet zonder houtsnippers! Het is spannend om te experimenteren in een nieuw aangelegde tuin. Vorig jaar hadden we een paar nieuwe bedden aangelegd op een grasveld. Eerst een laag karton, daarop een dikke laag houtsnippers, daarop tuingrond en weer houtsnippers dunnetjes eroverheen. Na ongeveer een half jaar moesten we de bedden opruimen (een deel van de tuin werd teruggeven aan de school waar we een stukje grond in bruikleen hebben). Ongelooflijk hoe in zo’n korte tijd de bodemleven opgang was gekomen. Van een steriel begin tot vruchtbaar grond in ongeveer een half jaar. De houtsnippers waren grotendeels verteerd en de grond was kruimig en vol bodemleven. In het begin hadden we veel paddestoelen, dus wisten we dat er een proces aan de gang was! Vanwege de goede ervaring hebben we afgelopen winter de verhoogde bedden allemaal op het zelfde manier aangelegd en hebben dit eerste jaar prima kunnen oogsten. De houtsnippers kunnen we gratis krijgen. De eerste lading was gemengd loofhout. De tweede lading was voornamelijk populier. De populier (of waarschijnlijk de populierenschimmels) veroorzaakte ademhalingsproblemen bij een aantal van ons tijden het werken ermee. We hebben alle paden eerst met karton en daaroverheen houtsnippers bedekt, wat aardig het onkruid beperkt. Ik zou bijna houtsnippers het geheime succes van onze tuin willen noemen!
Frank Anrijs says
Ik kan dat alleen maar beamen 🙂 .
Annemiek van Moorst says
Ik gebruik ook heel veel houtsnippers in mijn 1.5 ha tuin in Italië rond olijven, druiven, fruitbomen, in verhoogde bedden met groente, rond grassen en sierplanten. Ook veel stro, maar houtsnippers bevalt me het beste. Mix is ook zeer goed. Ik heb nu 25.000 kg houtsnippers verspreid rond planten, een megawerk ook omdat het niet vlak is. Zit op 420-480m hoogte. Ben forest garden aan het realiseren. Heb ook veel mycorrhizza gebruikt zowel bij planten als bij groenten. Dat zijn ook schimmels en het is aangetoond dat groenten er zeer wel bij varen. Die boeken kloppen gewoon niet! Heb ook Back to Eden jaren geleden gezien en toen besloten tot houtsnippers. Ben ervan overtuigd dat er zeker ook de juiste bacteriën in de grond zitten. Heb in het verleden veel met EM (Effectieve Microorganismen) en bokashi gedaan. Dat werkt ook bijzonder goed. Het zal ongetwijfeld EN en zijn
Annemiek van Moorst says
De helft van bovenstaande reactie is helaas niet gepubliceerd, vermoedelijk (zeker) omdat ik een smiley gebruikte. Is dat nog terug te vinden? Ik ben het ook kwijt nu.
Was ondermeer iets heel aardigs over jou Frank!
Frank Anrijs says
Ik kan het ook niet meer vinden, alvast bedankt voor je aardige woorden over mij 🙂 !
Tim Hannes says
Ook ik gebruik Houtsnippers sinds dit jaar na het zien van de back to eden film. Jammer genoeg moet ik ze zelf aanvoeren. Daarbij valt het mee dat het containerpark dichtbij is en het gratis mee te nemen is. Een nadeel is dat ik niet weet wat de herkomst is. Maar voorlopig zijn er geen problemen. Ik moet minder tot geen water gieten in droge periodes en ongewenste kruiden en planten worden onderdrukt. Over schimmels heb ik nooit zorgen gemaakt.
John says
Frank,
We beginnen volledig opnieuw (verhuis) waar we nu gaan wonen staan er een 80 tal meter coniferen , kan ik deze gebruiken om te verhakselen en te gebruiken voor de moestuin , of zijn deze te zuur, ik zou ze ook kunnen mengen.
groeten John
dank voor het zoveelste artikel tis altijd een zegen om ze te lezen en ik leer altijd wel iets bij of krijg bevestiging van mijn overtuiging
Annemiek van Moorst says
John, je kunt ze volledig gebruiken en verhakselen. Grond wordt daar niet zuur van. Is een fabeltje. Is wetenschappelijk bewezen dat zuurgraad niet verandert. Dus veel succes.
greet says
ook ik start met een nieuwe tuin. het was voornamelijk gras. ik heb voor de grote werken een bevriend boomkweker met 35 jaar ervaring ingeschakeld die zelf natuurlijk tuiniert (en oa 250 verschillende soorten appels en ook “groentenpakketten” kweekt). Ook hij beaamt dat verzuring door mulch van naaldbomen een fabeltje is. “verzuring treedt op doordat te grote en hoge (naald)bomen te veel voedsel wegsnoepen”. de naaldbomen aan de zuidkant op mijn tuintje zijn verwijdert om ruimte te geven aan de walnoot en al vroeger in het voorjaar zon toe te laten. de zuidburen hebben wel nog naaldbomen aan hun noordkant staan.
die houtsnippers bedekken nu het grootste deel van het gazon, waar dan de eetbare tuin komt. de nieuwe bomen zullen laagstam-fruitbomen zijn. die zullen op aanraden van die boomkweker niet eens van bij hem komen omdat de condroz toch al een iets ander klimaat en bodem heeft dan oost-vlaanderen en ik toch best de meest aangepastte (dus zo lokaal mogelijk voorgekweekte) planten zet.
in de huidige tuin (50m2 in een “samentuin” waar geen bomen geplant mogen worden) zie ik al na 2jaar zonder spitten en wel mulchen (met houtsnippers die door de platsoendienst aangevoerd worden, dus vaak ook van naaldbomen) een grote verbetering van de bodem (daar waar de zonnebloemen omgevallen zijn zie ik duidelijk dat de bovenste 20cm al helemaal “zwart” is ipv de diepere zandgrond en ‘s winters geen modderpoel) en dit jaar uitzonderlijk veel en verschillende paddestoelensoorten.
Frank, van harte bedankt voor al je tips en je leerrijke blog, ik kan het niet genoeg benadrukken. dankzij al deze informatie heb ik het dus aangedurfd om elders nog een 2de tuintje erbij te nemen waar ik wel bomen kan zetten, en ik (hopelijk) toch niet te veel hooi op mijn vork zal nemen.
Frank Anrijs says
Dank je wel Greet, hier doe ik het voor 🙂 !
jo dobbels says
Dag Frank,
Mijn groenten groeien nu voor het 2de seizoen, probleemloos tussen de houtsnippers. En nu in de herfst komen er wat paddenstoelen tussen, maar last heb ik daar niet van. Ik haal de houtsnippers ook uit het containerpark, met dezelfde bedenking als Tim Hannes. Ik gebruik principieel geen enkel bestrijdingsmiddel in mijn tuin en heb zo ook mijn vragen wat de herkomst is van het hout. Maar goed, het werkt. Nog een vraagje: Onverteerd materiaal mag niet vermengd geraken met de grond waar de planten in groeien. Dat leerde ik voor ik begon uit de film Back to Eden. Ik strooi regelmatig onverteerd (gemalen) tuinafval bovenop. Ook de schillen en afval van mijn groenten. Het is verbazend hoe snel dat verdwijnt, vooral als het vochtig is. De vele regenwormen eten het dan op. Maar hoe doe je nu je compost er bij? Doe jij dan eerst de bovenlaag opzij?
Frank Anrijs says
Op plekken waar we echt nog compost op willen doen moet de mulchlaag weg.
Maar waar wij dikke lagen houtsnippers gebruiken (of andere mulch) gebruiken we geen compost meer.
Ons systeem werkt zo dat we in de eerste jaren veel compost gebruiken en minder mulchen, maar eens de bodem op orde is, geen compost meer gebruiken maar enkel mulch.
Robrecht says
Goed om te lezen dat naaldhout ook geen probleem vormt. Ik had er via het containerpark maar er zaten meer naalden in dan haksel. Ik heb ze dan maar gebruikt om tussen de bessenstruiken te leggen(die toch wat zuurdere grond verdragen) maar volgende keer moet ik er dus niet mee inzitten ze overal te gebruiken. In de moestuin en in de serre heb ik redelijk wat compost aangevoerd en daar zitten inderdaad overal paddestoelen, maar die zie ik als teken dat er ook voldoende vocht voorradig is onder de eerste laag. Het moeilijkste vind ik wel nog het zaaien in mulch en zeker met snippers.
Alowieke van Beusekom says
Ik heb gezien dat pompoenen het verreweg veel beter doen met meer poep erbij en niet alleen maar zaagsel of houtmulch. Zijn dat de bacteriën of zijn het de voedingsstoffen die het doen, dat is de vraag.
Verder is er natuurlijk nooit een strakke scheiding tussen die twee bodems, bacterierijk of schimmel, alles is altijd in ontwikkeling en elke bodem vormt langzaam bos.
Ik lees ook stukken van WUR, die wel degelijk getest zijn, en niet alleen maar in theorie bedacht. Dat is een beetje kort door de bocht denk ik. Het is goed om beide te doen, waarnemen en lezen. Wat je af kan kijken van een ander is toch ook mooi meegenomen?
Alowieke van Beusekom says
(Te zeggen dat je alleen van je eigen ervaringen en waarnemingen uit moet gaan, is een beetje kort door de bocht denk ik.)