Tijdens het planten van een boom is het voor velen ook ineens het moment om wat te snoeien. De hoofdtak wat inkorten, het aantal zijtakken beperken en deze ook wat in verhouding brengen met de hoofdtak.
Ik was alvast van mening dat het noodzakelijk is om fruitbomen te snoeien. Ze groeien in een kwekerij heel dicht bij elkaar op en schieten in de hoogte. Ze worden opgejaagd en hebben te lange takken die moeten worden ingekort bij het planten.
Maar iets wat Wouter en Xavier zeiden tijdens de cursus Voedselbossen in augustus, deed een belletje rinkelen. Ik heb het nochtans zelf al vele malen gezien, maar er blijkbaar nooit verder over nagedacht.
Snoeien en Uitbuigen
Als je een boom plant, is het dus volgens de gangbare regels de bedoeling dat je zo snoeit dat er een duidelijke harttak is en enkele gesteltakken die de vorm krijgen van een piramide. Dat vormt de basis voor de boom.
De gesteltakken staan dan liefst in een welbepaalde hoek, één die je niet vindt op bomen die juist uit de kwekerij komen. De oplossing hiervoor is dat je met touwtjes en gewichtjes de takken gaat uitbuigen waardoor de gewenste hoek bereikt wordt.
Zo krijg je dan het onnozele zicht van bomen met verschillende touwtjes en zandzakjes aan de takken. Het brengt daarnaast ook een hele hoop werk mee.
Wat je verder ook niet mag vergeten is dat als je eens begint te snoeien aan een boom, je blijft snoeien. De bedoeling van het snoeien is immers om de kroon open te houden en te zorgen dat er niet teveel hout op staat. Hierdoor kan het licht en de lucht gemakkelijk in en door de boom waardoor je een betere vruchtzetting krijgt en de vruchten beter opdrogen (lager risico op schimmels).
Tot zover de theorie 🙂 .
Niet eenvoudig
Eén groot probleem bij al het voorgaande is dat het helemaal niet eenvoudig is om juist te snoeien. Ik heb ondertussen al van veel mensen gehoord hoe je moet snoeien, maar ik denk niet dat de uitleg 2 keer hetzelfde was.
Er zijn volgens mij evenveel verschillende manieren van snoeien als er snoeiers zijn. Als je dan als leek je 2 fruitbomen wilt snoeien, is het bijna onmogelijk om dit juist te doen. De kennis is gewoon veel te klein, bijna niemand die er niet intensief mee bezig is weet wat een sappentrekker, een verlengenis of een eindtwijg is.
Laat staan dat je het dan ook nog eens herkent op je boom én weet hoe je er mee moet omgaan.
Veel simpeler, even effectief?
Uiteraard kwam tijdens de cursus Voedselbossen de vraag over het wel of niet snoeien naar boven. Wouter en Xavier zijn er trots op dat ze luie tuinders zijn en snoeien helemaal niets aan hun fruitbomen.
Ze planten het liefste kleine, jonge exemplaren en laten deze rustig groeien. Geen snoeischaren, geen touwtjes, geen zandzakjes, niets van dat alles.
Wouter (of Xavier, ik weet het niet meer zeker) vertelde dat dat helemaal niet nodig is. De plant ontwikkelt zich vanzelf tot een mooie boom. De takken worden uitgebogen door het gewicht van de vruchten. Na de oogst blijven de takken in de ideale positie staan, net alsof je zelf alle moeite had gedaan met touwtjes.
Zelf al gezien
Nu had ik zelf al vele malen gezien dat takken van jonge bomen sterk doorbuigen onder het gewicht van hun vruchten en zo de ideale hoek bereiken voor optimale vruchtzetting. Wij doen de moeite niet om overal touwtjes en gewichtjes aan te gaan hangen, maar kijk, de natuur doet dat inderdaad vanzelf.
Wel is het zo dat wij onze pas aangeplante fruitbomen snoeien, naar het ideaal van de piramide met een duidelijke hoofdtak en enkele kortere gesteltakken. Het resultaat is uiteraard ook dat we moeten blijven snoeien aan deze bomen om de ideale vorm en indeling te behouden.
Dit najaar gaan we enkele dode fruitbomen vervangen, ineens het moment om eens een vergelijkend experiment te doen. Enkele bomen snoeien zoals we het altijd al gedaan hebben en enkele bomen gewoon laten doen.
Het resultaat zal er wel pas zijn na vele jaren, maar toch, ondertussen ben ik er – bijna – van overtuigd dat het ook zonder snoeien kan 🙂 .
Voorbeelden
Volgende Stap?
Schrijf u in voor email updates, zo wordt u automatisch op de hoogte gehouden van elk nieuw bericht!
'm(i)e' says
september 16, 2015 at 10:51 AMik snoei soms mijn perenboom en vaak mijn vijgenboom. Maar dat doe ik omdat de perenboom van de buren niet te hoog mag komen en de vijgenboom eigenlijk veel te groot is voor mijn ministadstuintje en ik er letterlijk niet meer in zou kunnen als ik hem iet zou snoeien.
Brigitte Martens says
september 16, 2015 at 11:16 AMwat een goed idee! 😀
ik was van plan om enkele fruitbomen te planten dus ik ga het onmiddellijk uitproberen 🙂
bart says
januari 10, 2021 at 9:12 AMHallo, heeft er iemand zicht op de bevindingen van het niet snoeien van fruitbomen zoals sprake in dit artikel van 2015? dank
Irene says
september 16, 2015 at 12:25 PMMooie overweging. Toch heb ik hier te maken met appelbomen waarvan de takken en kruinen zelfs afgelopen jaar zijn afgebroken door het natuurlijke gewicht aan appels. Dat is dus wel iets om rekening mee te houden.
Reynaert adelin says
september 16, 2015 at 12:25 PMge moet wel, snoeien anders gaat er teveel sap verloren te nadele van de vruchten die op lange termijn te klein worden en geen licht meer krijgen.
Sofie says
september 16, 2015 at 12:58 PMIk heb een driejarige appelboom staan die ik nog nooit gesnoeid had. Dit jaar waren de onderste takken zo ver doorgebogen doordat de appels enkel aan het uiteinde groeien, dat de appels op de grond lagen. Dat kan toch ook niet de bedoeling zijn, denk ik dan. Dus toch maar snoeien dit jaar.
katrien says
september 16, 2015 at 1:25 PMWegens een niet zo grote tuin hebben wij laagstammen en leibomen. Zou het principe van “niet snoeien” daar ook voor gelden ?
Frank Anrijs says
september 16, 2015 at 1:33 PMVoor leibomen zeker niet, deze ga je jaarlijks moeten snoeien.
Laagstammen vermoed ik niet, al heb ik het artikel geschreven met half- en hoogstammen in het achterhoofd.
Maar zoals hierboven geschreven, ik ga het eerst eens testen komende winter. De resultaten volgen binnen enkele jaren 🙂 .
Mirjam Eeckhout says
september 16, 2015 at 1:56 PMWij hebben hier al veel fruitbomen (hoogstam) die gescheurd zijn door het gewicht aan fruit. Dus ik denk dat je wel iets moet snoeien ofwel uitdunnen.
Komt er ooit nog een gezamenlijke bestelling fruitbomen? (We hebben een paar bomen die aan vervanging toe zijn).
Jet says
september 16, 2015 at 3:24 PMVraagje: waarom hangen de bloempotjes in de bomen? Is dat om huisvesting te bieden voor nuttige insecten? Om welke insecten gaat het dan?
Ik leer elke keer weer iets bij!
Groene groetjes
Frank Anrijs says
september 16, 2015 at 4:29 PMDe potjes zijn voor oorwormen. Als je hierover meer wilt weten, bekijk dan onderstaande link:
http://blog.natuurlijkemoestuin.be/oorwormen-worden-uw-beste-vrienden/
Smid says
september 16, 2015 at 4:05 PMIk heb hier fruitbomen staan die 25 jaar niet gesnoeid zijn, toen wij hier kwamen hingen er appels in de bomen, klein en de helft niet te plukken door de hoogte van de bomen, ben 7 jaar geleden de bomen gaan snoeien, een groot werk maar nu plukken we er de vruchten van. Ook jonge bomen geplant, deze ook vanaf het begin af aan gesnoeid, inmiddels ook mooie bomen en ben zeer tevreden over de opbrengst. Dat de “gewone” man niet kan snoeien dat is een feit, ik ben al heel wat verminkte bomen tegen gekomen tijdens mijn werk, maar om te beweren dat snoeien “onzin” is gaat mij veel te ver. Prachtige hoogstambomen die jaren gesnoeid zijn hebben een grote ecologische en landschappelijke waarde plus een mooie opbrengst aan gezond fruit. Ik heb zelf vele winters gesnoeid in de professionele (biologische) fruitteelt, veel belangstellenden die een paar dagen kwamen mee snoeien, zo kun je het leren, niet uit een boekje of op een 1 daagse cursus, maar gewoon meewerken bij een vakman. De fruitrassen die lekker en eetbaar zijn, staan op een onderstam, als je deze niet gaat snoeien vraag je om problemen. De onderstam gaat uitlopen en uiteindelijk verdwijnt je lekkere geente appel/peer.
Pruimen en kersenbomen hoef je in principe niet te snoeien, hier kan ik in meegaan.
Kurt says
september 16, 2015 at 6:14 PMMijn halfstam fruitbomen zijn 14 jaar oud en al 8 jaar niet meer gesnoeid. Paar keren tijdens storm zijn wel grote takken geknakt maar boom herstelde zich traag maar zeker. Hier en daar zit er een dode tak in, deze worden gesnoeid. Maar ik zie er ook geen probleem in, mindere opbrengst is eerder te wijten aan koud voorjaar of te droog seizoen en is dan gelijk met andere bomen in de buurt. Uitdunnen draagt wel bij tot grotere vruchten maar dat doet men bij een gesnoeide boom ook. Merkte vroeger dat het jaar na de snoei er veel ‘waterloten( op de boom stonden, nu heb ik die totaal niet meer. Boom voelde zich precies gehaast om weer meer hout bij te maken.
Maar wat is de mening van die persoon die het motto hanteert voor een zachte snoei zodat er een roodborstje door de kruin kan vliegen ? 😉
ciao
Viviane says
september 17, 2015 at 3:38 PMVolledig met je eens Frank. Ik heb 17 jaar geleden 14 hoogstammen geplaatst, van alles, peer, appel kriek, kers, pruim.
Ieder jaar stond ik met de snoeischaar in mijn handen en ieder jaar ging deze weer netjes in het tuinhuis, zonder snoeien. Ik heb al immens veel fruit gehad. Ik heb van die zwarte Edelfinger kersen, en ik kan ze nooit opkrijgen. Kersen idem dito. Die hebben zo’n takkenstel dat ze zichzelf als het ware beschermen tegen vogelroof. Maaaar, één appelboom is bezweken onder de hoeveelheid appels. Twee jaar geleden heeft hij een scheur gehad tot in het hart, heb hem met “boomzalf” ingewreven en dit jaar waren er weer zoveel appels op dat samen met de storm onlangs er weer een tak afgescheurd is, ik vrees ditmaal voor het ergste. Geef toe op 14 bomen…………….. zonder snoei!
Ester says
september 21, 2015 at 6:58 AMHallo Frank, een vraag over jonge (heel erg jonge) fruitbomen en al of niet enten. Zoals jij sterk gemotiveerd bent niet (meer) te snoeien, ben ik enorm gedreven mijn 2 jaar geleden gezaaide appel, peer, pruim en abrikozenpitten niet te enten (en ook niet te snoeien). Heb je daar ook ervaring mee en/of een visie op? Alvast bedankt, groet Ester
bb says
januari 10, 2021 at 9:09 AMhallo, bij zaailingen is de eigenschap van de vrucht onvoorspelbaar (weinig/veel, groot/klein, smaak, ziektegevoeligheid, enz), als je geen geluk hebt blijkt het na x jaar allemaal wat tegen te vallen, daarom plant men geënte bomen.
liesbeth lievens says
januari 23, 2021 at 11:06 AMinteressant om te lezen .. ook de reacties !
Ik heb dit najaar 2 pruimen – laagstam/struik aangeplant. Ze waren al niet meer zo laag en de kweker stelde me voor ze meteen zooo te snoeien.
Dat hij die uitleg aan mijn man deed en niet aan mij stoorde me mateloos.
ik heb mijn man verboden te snoeien omdat ik het eerst grondig wou opzoeken.
en nu zit ik hier (en is het waarschijnlijk hopeloos te laat)
om eerlijk te zijn, ik heb een hoogstam kers gekregen 14 jaar geleden als we hier kwamen wonen. Die heb ik nooit gesnoeid en hoewel ik jaren emmers en emmers kersen heb gehad, zie ik nu dode takken. mos groei . en heb ik maar 2 handvol kersen meer.
ik hou niet zo van snoeien. ik vind de boom/haag/struik altijd mooier zonder ingreep van de mens , en het doet mij altijd wat pijn.
Het is mij ook niet te doen om de hoeveelheid vruchten, alleen voor de gezondheid van de plant (zo moest ik bijvoorbeeld mijn laurier snoeien omwille van laurierbladvlo, en mijn druiven omwille van galmijt)
voorts heb ik hier 2 perenbomen staan die nog nooit vruchten hebben gedragen.
en vraag ik mij dan uiteraard wel af of ik deze niet beter gesnoeid had.
en heb ik ook in het voorjaar .. 3 nieuwe appelbomen aangeplant (waar ik ook afgebleven ben)
dus vertel me eens Frank, 5 jaar later.. snoeien of niet snoeien ?