Voor plezier en eenvoud in de natuurlijke moestuin
Het is stilletjes aan lenteweer geworden, de tuin roept en u begint uw in de winter opgestelde plannen ten uitvoer te brengen.
Als snel merkt u echter dat er een groot verschil is tussen theorie en praktijk en dat u toch nog met vele vragen zit.
Regelmatig wordt mij de vraag gesteld of wij aan teeltwisseling en combinatieteelt doen en welke regels wij hiervoor volgen. Mijn antwoord hierop is eigenlijk heel simpel: wij doen niet aan teeltwisseling of de gangbare combinatieteelt.
Geen teeltplannen waarin je 7 jaar moet teruggaan om zeker geen knolvoet te krijgen op uw kolen, geen boeken doorspitten om tegengestelde adviezen over mogelijke combinaties te krijgen, geen ingewikkelde combinaties opzetten die niet werken, geen plantengildes uitdokteren, afgekeken van buitenlandse combinaties die in onze streken en gronden niet werken.
Ik verzeker u: het maakt het tuinieren veel eenvoudiger en aangenamer.
Maar we doen het wel op een andere manier, want de basisgedachte achter teeltwisseling en combinatieteelt is wel juist. Alleen vertrekt u vanuit een verkeerde visie wanneer u wisselteelt en de gangbare combinatieteelt toepast.
Kijk immers naar de natuur: monocultuur bestaat hier niet. In de vrije natuur worden planten ook niet om de zoveel jaar verwisseld van plaats. Alles groeit door elkaar waardoor deze behoefte helemaal niet bestaat. Want waarom wordt wissel- en combinatieteelt toegepast? Om te zorgen dat er geen opbouw is van kwaadaardige bodemschimmels, van slechte aaltjes en luizen en dat één soort groenten geen tekorten krijgt van een bepaalde voedingsstof door altijd op dezelfde plaats te staan.
In de natuur staat alles door elkaar waardoor een plaagopbouw zeer moeilijk is en zelden voorkomt en specifieke voedingsstoffen geraken niet uitgeput door de diverse afname en toename van voedingsstoffen door het uitgebreide scala aan planten.
Door niet alles mooi in groepen, blokken en rijen te zetten maar door alles door elkaar te zetten. Het resultaat lijkt dan misschien wanordelijk maar het is eigenlijk een zeer goed geordende wanorde (klinkt een beetje raar :-)).
Alles wordt op organische lijnen gezaaid en geplant (geen rechte lijnen!) in specifieke combinaties. Deze combinaties spitsen zich niet toe op specifieke plantcombinaties maar op combinaties van verschillende kenmerken van de planten:
Sommige insecten, waaronder luizen, hebben bv. een voorkeur voor zacht, lichtgroene of gele bladeren zoals nieuwe scheuten. Indien u deze soorten planten tussen gewassen met een rood, blauw of paars blad zet dan zijn de groene bladeren een beetje verstopt en worden ze niet gemakkelijk gevonden door de plaaginsecten.
Omdat er ook geen grote groepen van dezelfde planten bij elkaar staan, gaat een plaaginsect dat zijn voedselplant heeft gevonden zich ook niet explosief kunnen vermeerderen omdat hij niet direct een nieuwe voedselbron vindt. Hierdoor blijven plaaginsecten meestal onder controle en verrichten ze weinig schade.
Sterke geuren stoten sommige insecten af. Zo worden prei, ajuinen, bieslook, koriander, basilicum en andere sterk geurende planten gebruikt om insecten af te schrikken en met hun geur andere geuren te camoufleren. Hieruit is ook de bekende combinatie van wortelen en ajuinen afkomstig. De geur van de ajuinen verwart de wortelvlieg, de geur van de wortels misleidt de ajuinvlieg.
Door deze planten tussen andere soorten te zetten en hier en daar kruiden in de groentebedden te zetten, kunt u de zoekende plaaginsecten gemakkelijk verwarren waardoor ze hun voedingsplant niet vinden.
Elk plaaginsect heeft zijn eigen voorkeur: sommige hebben graag het zachte blad van sla, spinazie, kolen en jonge scheuten, anderen hebben liever een stevig blad of een behaard blad. Door de structuur van de bladeren af te wisselen, geraken de insecten verward en kunnen ze minder gemakkelijk hun eigen geliefkoosde bladsoort vinden.
Zo kunt u dus zachte bladeren afwisselen met harde, geribbelde bladeren, met behaarde bladeren, …
Dit vierde en zeer belangrijke punt heeft vooral gevolgen voor de productiviteit van uw tuin en naar de noodzaak voor wisselteelt.
De bedoeling is om beter gebruik te maken van alle dimensies in uw tuin. Zo kunt u planten met een verschillende worteldiepte afwisselen. Ze gaan niet concurreren onder de grond omdat hun wortels verschillende dieptes bestrijken. Hierdoor kunt u planten dichter bij elkaar zetten wat verschillende voordelen heeft zoals een hogere opbrengst en een betere bedekking van de bodem.
Ook bovengronds kunt u zo combinaties maken met hogere, zonminnende planten (tomaten, paprika) en lagere schaduwminnende planten zoals sla. Wanneer u ook de tijdsdimensie erbij neemt kunt u combinaties maken tussen planten die snel oogstklaar zijn en geoogst worden voor de trager groeiende planten de beschikbare ruimte dichtgroeien. Denk hierbij aan een combinatie van sla en kolen. Ook hierdoor wordt de opbrengst van uw tuin verhoogd.
Omdat alles door elkaar groeit moet u niet de moeite doen – het is trouwens onmogelijk – om een teeltwisseling op te stellen. Alle planten staan in kleine hoeveelheden overal en zorgen dat plaaginsecten (bijna) nooit boven een kritische drempel komen. Hierdoor moet u niet ingrijpen en gaat u niet veel schade oplopen.
Wanneer u bovenstaande basisprincipes gebruikt kunt u alles in uw tuin combineren zoals u wilt, u moet wel een beetje plannen maar zit niet vast een combinaties en teeltwisselingen. Denk een beetje na, leer uit uw ervaringen en het zaaien en planten gaat veel eenvoudiger en sneller.
Volgende Stap?
Schrijf u in voor email updates, zo wordt u automatisch op de hoogte gehouden van elk nieuw bericht!
Het snoeien van kleinfruit is geen overbodige luxe. Een niet-gesnoeide bessenstruik verwildert snel. De oudere takken gaan steeds minder vruchten dragen, het hart van de plant geraakt helemaal verstikt en volgroeid en de zon geraakt niet meer binnenin de plant. Hierdoor komen er enkel nog vruchten langs de buitenkant van de struik. Deze worden gemakkelijk gevonden door vogels en uw struik z’n opbrengst is zo goed als onbestaande. [Read more…]
In de vorige blogpost heb ik al uitgelegd dat de basis van onze eigen zaai- en plantkalender de VELT-kalender vormt. Hierbij houden wij ook rekening met de kalender van Maria Thun, de kosmische kalender.
Er is echter nog een derde soort kalender, de fenologische kalender, die ook belangrijk is. Ik heb hier vroeger al een uitgebreide uitleg over gedaan: De Natuurlijke Kalender. Het komt er eigenlijk op neer dat u naar de natuur kijkt om te weten of het tijd is om te zaaien of te planten.
Volgt u nog? Hieronder enkele voorbeelden om de natuurkalender te verduidelijken, daarna enkel voorbeelden om de combinatie van de drie kalenders in de praktijk uit te leggen. [Read more…]
Het huis van Bruce Wayne (=Batman) staat in lichterlaaie na een aanval van zijn grote uitdager Ra’s Al Ghul. Bruce kan zich met de hulp van zijn butler, Alfred, nog juist redden via een geheime doorgang. Ze geraken op tijd in de lift die leidt naar de grot onder het huis, maar vallen hard naar beneden. Nadat Bruce beseft wat er gebeurd is, is hij klaar om de handdoek in de ring te gooien en de strijd op te geven.
Hierop antwoordt Alfred: Waarom vallen we, meneer? [Read more…]
Beide soorten brandnetels – grote en kleine – zijn algemeen verspreid in onze streken. Iedereen kent ze en ik ga er dan ook geen beschrijving van geven. Wie heeft zich immers nog nooit geprikt aan een brandnetel?
De brandnetel is een zeer uitgesproken Marsplant. Deze plant beschikt over nietige, onopvallende bloemen en scherpe brandharen. Het is een plant met een vurig karakter. In het zure vocht van de brandnetel zit een bijzonder werkzame stof. Minder dan één tienduizendste milligram verwekt reeds de bekende huidblaasjes met de brandende pijn. De stof die het branden teweegbrengt is mierenzuur. [Read more…]
Ik heb groot nieuws.
Enkele weken geleden namen de mensen achter Visita Magazine contact op om te vragen of ik artikels wou schrijven voor de nieuwe rubriek ‘Tuinieren’.
Visita Magazine is een jong magazine dat GRATIS online wordt uitgegeven en dit 6 keer per jaar. Het unieke aan dit magazine is dat alle artikels en alle reclame gaan over ecologische producten. Er zijn al wel tijdschriften die een eco-rubriek hebben of af en toe een special maken over bio- en ecologische producten, maar een tijdschrift volledig gewijd aan het ecologische gedachtegoed is nieuw.
Dat ze mij vragen om te schrijven voor de rubriek ‘Tuinieren’ vind ik opvallend en een duidelijk teken dat ze bij Visita Magazine open staan [Read more…]
Zelf zaden kweken en uitwisselen is een hobby voor vele mensen, is gebleken uit de reacties die ik in mijn mailbox mocht ontvangen. Om het geïnteresseerden iets gemakkelijker te maken zet ik hieronder nog enkele links met informatie over het zelf kweken van zaden, waarom u resoluut voor biologische zaden moet kiezen en waar u terecht kan om zaden uit te wisselen.
In het vorige artikel heb ik het gehad over het belang van zaden en hun diversiteit voor biologische boeren. Maar dit geldt natuurlijk niet enkel voor biologische boeren. Zeker ook in ontwikkelingslanden is het zelf oogsten van zaad van levensbelang. De opkomst van grootschalige landbouw verstoort de manier van werken van vele duizenden boeren en bedreigt hun voedselvoorziening.
Door de opkomst van GGO’s in Zuidelijke landen wordt de plaatselijke boeren het kweken van een paar soorten zoals maïs, soja en katoen opgedrongen. Tegelijkertijd wordt het Zuiden het zwaarst getroffen door de klimaatverandering. Hiervoor heeft men juist een brede diversiteit aan soorten nodig die de veranderende omstandigheden kunnen weerstaan, juist door hun diversiteit, door hun mogelijkheid om zich aan te passen. [Read more…]
U heeft er volgens mij niet naast kunnen kijken: het nieuws, de kranten en internet stonden er vol van: Fruit en groenten bevatten resten van pesticiden. Uit cijfers die het wetenschappelijk magazine EOS kon inkijken bleek dat de meeste van onze groenten en fruit nog residu’s van bestrijdingsmiddelen bevatten.
Zo blijkt uit de staalnames van het Federaal Agentschap voor Voedselveiligheid (FAVV) dat bv. knolselder in 90% van de gevallen nog residu’s bevatte van meer dan 3 verschillende [Read more…]