In de vorige blogpost heb ik al uitgelegd dat de basis van onze eigen zaai- en plantkalender de VELT-kalender vormt. Hierbij houden wij ook rekening met de kalender van Maria Thun, de kosmische kalender.
Er is echter nog een derde soort kalender, de fenologische kalender, die ook belangrijk is. Ik heb hier vroeger al een uitgebreide uitleg over gedaan: De Natuurlijke Kalender. Het komt er eigenlijk op neer dat u naar de natuur kijkt om te weten of het tijd is om te zaaien of te planten.
Volgt u nog? Hieronder enkele voorbeelden om de natuurkalender te verduidelijken, daarna enkel voorbeelden om de combinatie van de drie kalenders in de praktijk uit te leggen.
De natuurkalender
Vele planten bloeien of lopen pas uit na het bereiken van een bepaalde temperatuur of het bereiken van een voldoende hoeveelheid licht. Omdat dit elk jaar hetzelfde is, is de natuur op dat moment even ver als het jaar ervoor, zelfs als het niet dezelfde datum is. Er kan soms een verschil van enkele weken opzitten!
Enkele voorbeelden:
- Als het madeliefje bloeit: vanaf dan pootajuin en sjalot planten
- Als de paardenbloem bloeit en voor de bloei van de seringen: zomerwortelen zaaien (voor 15 april)
- Als het Sint-Janskruid bloeit, net na de bloei van de vlier en bij het begin van de bloei van de lindeboom: winterwortelen zaaien (meestal tussen 10 en 20 juni). Dit in verband met de vlucht van de wortelvlieg.
- Vroege aardappelen planten: van zodra de seringen botten
- Late aardappelen moeten geplant zijn als de seringen verwelken
Zo linkt u eigenlijk bepaalde tuinactiviteiten aan gebeurtenissen in de natuur. Eigenlijk heel logisch. Wij zijn heel erg aangewezen op tijd: minuten, uren en dagen. Planten baseren zich op opgetelde uren zon en temperatuur.
Zo zal dit jaar vanalles later zijn. Wij gaan toch proberen van op dezelfde tijd als andere jaren onze sla, ajuinen, aardappelen, .. te planten en te zaaien, terwijl de natuur door de lange koude verschillende dagen tot enkele weken achterloopt.
U zult merken dat de seringen later botten, dat de paardenbloemen later bloeien, dat de natuur zich aanpast aan de omstandigheden. Waarom zouden wij dat dan ook niet doen?
Gecombineerde kalender in de praktijk
Hierboven staat een kalender voor deze week. Helemaal bovenaan ziet u dat het volgens de kosmische kalender vanaf 15u de planttijd start. Dinsdag viel het begin van de planttijd samen met een periode die gunstig is voor wortelplanten (vanaf 11u). Volgens de VELT-kalender is het momenteel de tijd om ajuin en sjalotten te planten.
Combineren we nu alle gegevens dan was het dinsdag vanaf 15u het ideale moment om ajuin en sjalot te planten.
Een tweede voorbeeld:
Deze zondag is het nog altijd planttijd en is het vanaf 9u30 vruchtdag, ideaal voor het planten en zaaien van groenten en fruit die gekweekt worden voor de vrucht.
Kijken we dan in de VELT-kalender, dan zien we dat rond deze periode tomaten, paprika en pepers voorgezaaid worden en dat aardbeien uitgeplant kunnen worden.
Enkele opmerkingen
De kosmische kalender is een kalender die opgesteld is uit jarenlange (50+ jaar) onderzoek in de praktijk. Het is geen absolute must om de opgegeven uren en dagen te volgen, alleen zou het een betere groei en ontwikkeling van de plant tot gevolg hebben wanneer u de opgegeven dagen en uren zo nauw gezet mogelijk volgt.
Het is nu bv. nog geen goed ideale tijd om aardbeien al uit te planten, het vriest momenteel nog ‘s nachts en de dagtemperatuur ligt niet veel boven 0 °C.
Een combinatie van de drie kalenders is niet eenvoudig en vraagt in het begin soms wel enig denkwerk. Ook moet u wat flexibiliteit voorzien in het volgen van de opgestelde kalender. Er zullen altijd problemen of omstandigheden opduiken waardoor u enkele groenten niet gezaaid en geplant krijgt wanneer de omstandigheden optimaal waren.
Zaai en plant dan wanneer u de tijd hiervoor heeft!
Hoe stelt u uw zaaikalender op?
Dit is de manier waarop wij het doen, deze gecombineerde kalender, de opgebouwde ervaring en ons gezond verstand zorgt dat alles min of meer op het juiste moment in de grond geraakt.
Al loopt het soms wel een beetje fout op het drukst van het seizoen ;-).
Welke kalender gebruikt u om uw planning te maken? Of heeft u een compleet andere manier om alles op tijd gezaaid en geplant te krijgen? Laat het weten in de reacties hieronder!
Volgende Stap?
Schrijf u in voor email updates, zo wordt u automatisch op de hoogte gehouden van elk nieuw bericht!
ik gebruik de veltkalender, aangevuld met de kosmische kalender en mijn gezond verstand. Met de fenologische kalender heb ik niet veel ervaring maar misschien komt dat nog…
De kosmische kalender vind ik gewoon handig omdat ik hem als planning gebruik en daarin per week invul wat ik wanneer moet doen en het dan meestal ook niet vergeet -:)
Dag Judith,
je moet na het invullen van de kalender in de winter natuurlijk regelmatig de agenda bekijken. Anders kan het zijn dat je juist een zeer gunstige periode voor zaaien en planten hebt gemist :-).
Er gaat van de kosmische kalender ook een lichte dwang uit om toch maar snel te zaaien en te planten terwijl de omstandigheden optimaal zijn. Hierdoor is het ook gemakkelijker om het zaaien en planten ook effectief volgens planning uit te voeren.
De fenologische kalender is eigenlijk iets dat je onbewust door de jaren ervaring geleidelijk ook wel een beetje opbouwt. Zo voel je na jaren tuinieren al wel een beetje aan wanneer de weersomstandigheden gunstig zijn.
Groeten,
Frank
Hé, die natuurlijke kalender ontdekte ik vorige week door te grasduinen in het archief van “Seizoenen”. Leuk om hem naast de Velt-kalender te leggen. Die gebruik ik, maar af en toe heb ik toch wat achterstand wegens veel-te-veel willen doen , en toch maar 24 uren in een dag 🙂
Dag Heidi,
net zoals iedereen denk ik :-).
Bedankt voor je reactie.
Frank
Ik heb eigenlijk nooit een kalender gebruikt, ik ben altijd op mijn gevoel afgegaan en door scha en schande een klein beetje wijs geworden. Wil ik wat weten dan zoek ik het op op internet. Maar sinds 3 jaar heb ik het zelf zaaien en opkweken van bloemen en nu ook groenten ontdekt. Moestuinieren doe ik nu in bakken op het terras ; lekker makkelijk dicht bij huis en dicht bij regenwaterkraan 😉
Ik heb de fenologische kalender en de kalender van Velt opgeslagen in mijn pc. Bedankt voor deze handige hulpjes 🙂 vriendelijke groet, Marleen
Dag Marleen,
het is inderdaad door het zelf te doen dat je gaandeweg merkt dat een beetje planning het werk toch wel veel vereenvoudigt.
Groetjes,
Frank
Geachte,
Ik heb naar die fenologische kalender gekeken.
Volgens mij staat er een fout in.
21 juli langste dag is dit niet 21 juni de langste dag omdat men dan korte dag planten mag zaaien en planten zoals andijvie groenlof enz.
Pieter
Dag Pieter,
je hebt gelijk, het is idd rond 21 juni dat de langste dag valt. Ik zal het doorgeven aan de maker van de kalender.
Bedankt voor je reactie,
Frank
Hallo wie weet wanneer ik het beste tomaat kan zaaien binnen in huis .
Loekie
tussen 10 en 20 maart zo ongeveer is goed
De veltkalender vindt ik super en de fenologische heb ik net ontdekt dankzij Frank. Daar ga ik zeker mee aan de slag, fantastisch om die te kunnen gebruiken in onze natuurlijke moestuin ! Bij de kosmische zaaikalender heb ik wel “vragen” aangezien de planten zelf al eeuwen gewoon zaaien wanneer hun rijpe zaad klaar is om los te laten. Vervolgens wacht het, in hopelijk goede grond, op het juiste tijdstip om te kiemen. Ik tracht zeker in de aangewezen tijdspanne te zaaien zoals in het Velthandboek staat en ga nu zeker trachten dit zo vaak mogelijk te toetsen aan de fenologische kalender. Maar ik hoop op dit moment dat het zaad verder zelf wel de kosmische klok zal volgen en dat wellicht ook beter kan dan ik 🙂 Al is m’n mening hierover slechts een momentopname want natuurlijk tuinieren is/blijft een boeiende en permanente leerschool (en speel-tuin).
Je zou eigenlijk eens in het oog moeten houden wanneer dat zaad dan juist kiemt. Misschien kiest het wel een zaaddag of bladdag of kiemt het automatisch op een gunstige dag? Ik weet zelf ook niet goed wat ik ervan moet geloven, maar ik weet wel dat de maan veel invloed uitoefent op vloeistoffen op de aarde. Dus lijkt het mij ook wel logisch dat het invloed uitoefent op de sapstroom van de planten. En dan is het nog maar een kleine stap om in een dalende maanbaan (= dalende invloed) een goede periode te vinden om te zaaien en handelingen uit te voeren aan de plant.
Het is natuurlijk ook niet de bedoeling om zo’n kalender dogmatisch te volgen. Het is iets waar je rekening mee kan houden, in de mate dat het mogelijk is! Het allerbelangrijkste is en blijft natuurlijk ook het weer, maar daar komt de fenologische kalender dan weer in tussen 🙂
Hallo Frank,
Ik ben simpel altijd afgegaan op de data die op de zaadpakjes staan…
De kosmische agenda vind ik boeiend, maar teveel dwangmatig.
De fenologische lijkt me de meest natuurlijke en logische kalender, daar wil ik echt mee gaan werken. Nu mijn vraag:
Ik heb sinds 6 weken de mulch op de bedden liggen. Nu staat er als de sneeuwklokjes uitlopen je de bodem bedekking weg moet halen. Die staan hier al volop te bloeien!
Doe ik dat dan alleen op het bed waar ik als eerste wil gaan zaaien? de peultjes, capucijners, radijs, sla en worteltjes en uitjes wil ik combineren in een bed. En is dan het effect van het milchen niet weg? en wanneer leg ik dat weet terug? Een paar vragen ineen dus….
En wat als het volgende week opeens gaat vriezen…..
Bedankt voor het lezen en wat fijn dat je onze vragen wil beantwoorden!
Groet, Gerrie
De fenologische kalender moet je volgen voor de zaai- en plantdata, niet voor de werkzaamheden! Deze werkzaamheden zijn opgesteld door Velt, en deze tuinieren niet natuurlijk.
In de natuurlijke tuin laat je de bodembedekking liggen. De grond warmt inderdaad wat trager op, maar dat weegt niet op tegen het extra werk en onkruid dat het weghalen van mulch met zich meebrengt. En dat praat ik nog niet over de nadelige effecten op het bodeleven!
Of het nog gaat vriezen is een vraag die elke tuinder bezig houdt op dit moment vermoed ik :-). Een antwoord heb ik hier echter niet op …
De Veltkalender vind ik heel handig. Die was al jaren mijn leidraad. Enkele jaren geleden ook de fenologische zaaikalender tegen gekomen? Dank zij Velt. Ziet er goed uit. Ik ga proberen beide te combineren. De eene keer wat meer van de eene en de andere keer wat meer van de andere.
Zou het geen goed idee zijn om van de Ygdrasil-kalender een google calendar-versie te maken? Op die manier krijgt iedereen elke dag/week/maand informatie over welke groenten en kruiden er op dat moment het best geplant en uitgezaaid worden. Je kan deze ook in realtime bijwerken met de fenologische kalender.
En als het voor sommige mensen te gedetailleerd is, en het verwarrend wordt tussen hun andere afspraken, dan kan je 2 versies maken, een basis- (met hierin de meest gebruikte en nuttigste kruiden en planten) en uitbreidingskalender (met daarin al de planten en groenten uit Ygdrasil). Men kan dan zelf kiezen of men beide of 1 v/d kalenders importeert.
Waar vind ik kosmische kalender en een fenologische kalender? Moet ik ze alle twee hebben plus de velt kalender?
De link naar de fenologische kalender werkt niet meer.
Heeft iemand een andere link toevallig?
DAnk!
Op http://www.velt.be ,niet via de link, kom je wel op de bedoelde site.
gr gerrie