Mulchen is essentieel voor een goede bodem. Daar zijn steeds meer mensen ondertussen al wel van overtuigd. Het hele jaar door mulchen is het beste, maar dat vraagt wel veel mulchmateriaal. Om al dit mulchmateriaal in eigen tuin te laten groeien en te oogsten heb je enkele jaren van planning en werken nodig, en ook dat komt meestal wel goed.
Maar dan blijven er vragen opkomen zoals: Wanneer mulch ik? Moet de bodem niet vrij zijn in het voorjaar? Hoe mulch ik bij jonge plantjes? …
Systeem
Het is altijd het eenvoudigste een systeem te hebben wanneer je iets doet. Hierdoor weet je wat je moet/kan mulchen, hoe vaak, hoe dik en vooral ook wanneer. Op zich is het simpel: kijk naar de natuur, kijk wanneer zij het meeste mulcht en met welk materiaal.
In het najaar valt al het blad van de bomen en struiken, sterven eenjarigen en kruipen vele meerjarigen terug de grond in. Grote hoeveelheden organisch materiaal komen zo op de bodem terecht en beschermen deze voor een lange periode tegen de winterse omstandigheden: koude, regen, sneeuw …
In de zomer is er weinig mulch nodig maar bedekken de planten de bodem. Door slim te combineren kunnen je groenten deze functie overnemen, de overgebleven vrije plekken bedek je dan met materiaal dat op dat moment overvloedig aanwezig is: grasmaaisel, haagscheersel …
Door goed te observeren en te imiteren kan je zo, met de natuur als leidraad, het hele jaar door mulchen.
Er blijft echter een periode over waarin het toch wat moeilijk is en waarover er veel vragen blijven komen: het voorjaar.
Het voorjaar en mulchen
Een veel gelezen advies is het weghalen van de mulch tegen het einde van de winter zodat de bodem bloot komt te liggen. Hierdoor neemt hij de warmte van de zon beter op. Op een bodem die vroeger warm is kan je sneller beginnen zaaien en planten. Dat is de theorie. Of je ook daadwerkelijk al deze moeite wilt doen om enkele weken vroeger te zijn, is maar de vraag. Want ook de kans op frustratie en teleurstelling stijgt exponentieel. Nachtvorst, een koude en natte meimaand, het zijn allemaal zaken die je vroege opstart de kop in kunnen drukken.
Onze manier van werken loopt wel grotendeels gelijk hieraan, alleen verwijderen wij de mulchlaag niet manueel en we beginnen pas later.
Wij mulchen intensief in het najaar met een mengeling van blad en grasmaaisel. Deze mulchlaag leggen we een 7-8 cm dik, hierdoor is deze ongeveer helemaal (95%) verdwenen tegen eind april. De bodem is dan in de maand april slechts heel licht afgedekt, de zonnewarmte wordt dan ook goed opgenomen. Tegen de tijd dat we beginnen zaaien en planten is de bodem vrij en ideaal van structuur: perfect dus zonder enig werk.
Maar wanneer moet je dan opnieuw beginnen mulchen?
Ik zeg altijd: de bodem moet constant bedekt zijn, blote grond is niet natuurlijk. Maar eigenlijk is dat niet helemaal waar. Mijn excuses hiervoor 🙂 . Er is altijd een periode in het jaar dat de bodem in onze tuin behoorlijk onbedekt is: het late voorjaar.
Eens we beginnen zaaien en planten eind april en doorheen mei mulchen we niet. De mulchlaag van het najaar is weg, maar we laten de bodem toch vrij. Dit is vooral zo om praktische redenen.
Wanneer je zou mulchen op plaatsen waar je juist hebt gezaaid of kleine plantjes hebt gezet, bestaat het gevaar dat vogels in de mulch zoeken en krabben en je jonge plantjes en opkomende kiempjes bedekken. Daarnaast is het ook gewoon heel moeilijk en tijdrovend om voorzichtig te mulchen en plaats open te laten voor zaaigeulen, kleine plantjes, opkomende kiempjes … We wachten daarom.
Normaal is zowat alles gezaaid en geplant tegen half – eind mei. In deze periode kiemt en groeit alles vlot en staat alles enkele weken later al flink wat groter. Dat is de periode om terug te beginnen mulchen. Wat je gezaaid hebt staat al flink boven, wat je geplant hebt is flink aan de groei. Indien de mulch opengekrabd wordt, is dit geen probleem meer. Ook is er nu volop materiaal om te mulchen. Hagen groeien al even en moeten gesnoeid worden, grasmaaisel is er in overvloed, de smeerwortel kan stilaan gesneden worden.
Mulchen gaat sneller
Je kan nu sneller werken bij het mulchen, je moet niet meer zo voorzichtig te werk gaan. Op deze manier blijft de bodem wel een kleine maand onbedekt. Het is een praktische oplossing die goed werkt voor ons. Je hebt tijd om alle zaai- en plantwerkzaamheden uit te voeren, wat toch wel wat tijd kan vragen in het voorjaar. Daarna is het even rustiger en kan je tijd uittrekken om te mulchen met materiaal dat dan ook overvloedig wordt voorzien door de natuur. Tijdens het mulchen kuis je je bedden ook op, zie je wat er allemaal opkomt aan spontaan gezaaide planten, kan je mislukte zaaipogingen bijwerken …
Door te mulchen ben je heel bewust aanwezig in de tuin en je bedden en kan je snel bijsturen. En vanaf nu is de bodem weer een volledig jaar bedekt!
Yves says
mei 3, 2020 at 12:09 PMFijn om te lezen. Dank je wel om ons op weg te helpen.
Worden er voor 2020 nog bezoek dagen voorzien?
Hartelijke groeten
Yves
Frank Anrijs says
mei 3, 2020 at 2:07 PMMomenteel is alles opgeschort tot minstens eind augustus; We zullen zien wat de toekomst brengt voor de rest van het jaar …
koos says
mei 3, 2020 at 12:17 PMik kan heel veel, kubieke meters in zakken lichte houtkrullen krijgen van een houtzagerij naast ons. Is dat naast houtsnippers ook een goed mulch materiaal? En zaagsel?
Frank Anrijs says
mei 3, 2020 at 2:08 PMZaagsel zou ik niet puur gebruiken. Eens het nat wordt koekt het samen en vormt het al snel een ondoordringbare laag. Houtkrullen zijn beter al denk ik dat je ze toch ook best mengt met ander materiaal. Al hangt dat ook samen met hoe grof de houtkrullen zijn. Hoe grover, hoe beter en gemakkelijker om puur te gebruiken.
Meike van de Linde says
mei 3, 2020 at 1:41 PMHoi Frank, opnieuw een heel prettig, handig en goed te volgen advies. Jouw praktische benadering en aanpak is top. Wij zijn nu – voor het eerst! – begonnen in onze volkstuin, een moestuin van 160 m2, en we volgen zo veel mogelijk jouw tips en adviezen. Zo hebben we al een paar bedden ingezaaid volgens de ‘schijnbare chaos’, ons aantekeningenboekje in de hand 🙂 en dit advies over mulchen is werkelijk perfect. Een dezer dagen gaan we onze rozemarijn, salie en andere ‘houtige’ kruiden vermeerderen en behandelen conform jouw kruiden webinar; ook hier hebben we goede aantekeningen van gemaakt, heel fijn. Dank je wel voor het delen van al je kennis en ik hoop dat wij ook eens iets terug kunnen doen! Hartelijke groeten uit Soest, en jammer dat we elkaar ivm corona niet hebben ontmoet op jullie kruidendag, maar er komt vast wel een keer een andere gelegenheid en daar verheug ik mij op. Groeten van een grote fan! Meike van de Linde, Soest
Isabel says
mei 3, 2020 at 1:42 PMOk. Dan ben ik goed bezig 😀
Kris says
mei 3, 2020 at 5:36 PMHallo Frank en volgers,
Iedereen is tegenwoordig zo tuk op mulchen met smeerwortel. Ook ik heb me trouwens wat smeerwortel aangeschaft om in extra mulchbehoefte te voldoen. Maar nu merk ik dat ik veel meer mulchmateriaal heb van mijn uitgezaaide kliswortels. Gebruikt nog iemand deze hiervoor? Ik kies er slechts één of twee uit om voluit te groeien, en de rest levert een gigantische hoeveelheid bladmateriaal, en net zoals smeerwortel haalt kliswortel voedingstoffen van heel diep op.
Mvg,
Kris
Christel says
mei 4, 2020 at 2:19 PMBedankt voor de heldere uitleg. Zelf heb ik smeerwortel geplant om te kunnen gebruiken als mulch. Alleen weet ik (nog) niet goed hoe je nu precies mulcht met smeerwortel. Is hierover eerder al iets gepubliceerd?
Frank Anrijs says
mei 4, 2020 at 4:50 PMHier vind je meer informatie: https://yggdra.be/hoe-mulchen-met-grote-materialen/
Hanneke de Witte says
mei 6, 2020 at 3:20 PMHallo Frank,
Wat kan je dan het beste nu met de grote hoeveelheid blad van de Russische smeerwortel doen, op de composthoop of gebruiken voor gier?
Ik had het nl al versnippert op mijn groentebedden gelegd.
Alvast bedankt.
Groet, Hanneke
Frank Anrijs says
mei 6, 2020 at 10:05 PMWat er al ligt zou ik ofwel gebruiken om te mulchen tussen grotere planten zoals aardappelen of waar je je courgetten, augurken, pepers, paprika’s enzo zet. Of je doet het op de composthoop, maar dat is een beetje zonde van het werk.
Wij laten de smeerwortel in het voorjaar altijd met rust omdat hij bloeit begin mei. Er komen dan altijd massa’s hommels op af. We snijden pas eens ze uitgebloeid zijn.
Helena Chovanova says
mei 10, 2020 at 2:22 PMHallo,
Mag mos gebruikt worden als mulch in de serre?
Bedankt
Helena
Willem van 't Riet says
mei 26, 2020 at 8:42 AMHallo Frank,
Meeldauw in de pol smeerwortel 14 is dat een probleem bij mulchen?
Groetjes
Willem
Geert says
mei 26, 2020 at 10:19 PMHoi Frank,
even iets anders, bij mij in de moestuin stikt het van de woelmuizen… elke dag moet ik de planten aandrukken wat betekend dat er totaal geen groei in zit, ik vindt het echt een ramp. Tijdens het sproeien waren ze nog aan het rondgraven.
Vorig jaar was dat ook al zo, ik wordt er echt heel triest van, soms heb ik de neiging om maar weer regulier te gaan tuinieren.
Heb jij hier een oplossing voor?
Groeten, Geert
Manda says
juni 1, 2020 at 8:11 PMGraag zou ik willen weten of je ook met melde kunt mulchen?
Léon says
juni 7, 2020 at 2:11 PMBeste Frank,
Wij hebben sinds najaar 2019 een moestuin van 100 vierkante meter.
We hebben daar wat bomen maar geen gazon, dus ook geen grasmaaisel. Het valt niet mee om een mulchlaag van 7 à 8 cm dik te maken, ook als we het bladafval vd kolen gr ruiken. Hoe nu te mulchen?
Hartelijke groet,
Léon
Marthe says
maart 1, 2021 at 10:16 AMHallo Frank
Ik ben nog maar net de trotse bezitter van een volkstuintje. in augustus ben ik begonnen. Wil heel graag jullie methode toepassen. Maar als ik het goed begrijp is het nu niet de tijd. Klopt dat?
Mijn plan nú zou zijn. Zaaien en planten daarna als alles goed groeit beginnen met mulchen van houtsnippers gras en alles wat ik aan groenafval uit de tuin heb of kan bemachtigen.
Of kan ik beter dit jaar nog “gewoon” doordoen het onkruid zoveel mogelijk handmatig verwijderen en dan in de herfst beginnen met de eerste serieuze mulchlaag.
Alvast bedankt voor je antwoord.