Een Nieuw Soort Cursussen

In de tuin probeer ik zoveel mogelijk te experimenteren, met nieuwe materialen, technieken en ideeën. Maar niet alleen in de tuin is dat nuttig, ook in de rest van de activiteiten wordt er volop vernieuwd en aangepast. Mijn ouders zijn sinds dit jaar gestopt met het organiseren van de jaarcursus ‘Voedsel kweken’ die op Yggdrasil doorging. Momenteel maken we werk van een vervangende cursus zodat je nog steeds bij ons terecht kan om de theorie te leren maar ook ineens in de praktijk toe te passen.

Verder zijn ook al enkele brochures te koop, deze worden de komende maanden en jaren sterk uitgebreid, zodat je telkens specifieke, diepgaande informatie vindt op een plek, zodat je snel kan leren wat je moet weten. Maar lezen is niet voor iedereen, en via tekst kan je ook niet alles even goed overbrengen.

[Read more…]

Niets Doen In De Tuin Is Zeer Belangrijk!

De 18de eeuw in Schotland is een heel belangrijke periode, niet alleen voor Schotland, maar voor een groot deel van de wereld. In deze periode was er een enorme opleving in de wetenschappen en werden verschillende belangrijke ontdekkingen gedaan. Maar niet enkel in Schotland en niet enkel in deze periode was er vooruitgang. Doorheen de volledige menselijke geschiedenis zijn er periodes van opmerkelijke ontdekkingen en wetenschappelijke activiteit. Als je kijkt naar de achtergrond van deze ontdekkers en naar de periodes waarin ze geleefd hebben, dan kom je een bepaald patroon tegen.

Bijna zonder uitzondering worden er vooral uitvindingen gedaan in periodes van economische bloei. Het zijn ook niet de armen en de arbeiders die deze eureka-momenten hebben. Het zijn altijd welgestelde tot rijke mensen die tijd in overvloed hebben. Ze brengen hun dagen door in clubs om te discussiëren, lezen en tijd te verdoen. Deze mensen hebben de tijd om te prutsen, te proberen, te dagdromen en te lanterfanten. Ze hebben ook de fondsen om een goede opleiding te volgen, niet vanzelfsprekend in die tijden.

Maar wat heeft dat te maken met tuinieren?

[Read more…]

De Himalaya Als Referentie Voor Je Tuin

Je vertrekt met zeven rode koffers

Stel je voor dat je het ouderlijk huis verlaat en alleen gaat wonen in een klein appartementje. Je hebt nog niet veel spullen verzameld en je kan ook niet veel meenemen. Eigenlijk past heel je leven in zeven rode koffers. Je hebt je koffers gepakt, afscheid genomen van je kamer en begint de wagen in te laden. Na het inladen merk je echter dat er maar zes koffers in de wagen zitten !Tekening 0.1!, de zevende blijkt spoorloos!

Wanneer ga je vertrekken en je nieuwe leven opstarten?

Het is eigenlijk een overbodige vraag. Wanneer vertrek je op weg naar je nieuwe appartement? Zonder twijfel pas nadat je de zevende en laatste koffer hebt gevonden. In elke koffer zitten essentiële dingen die je niet kan missen in je nieuwe woonst. Je hebt ze echt alle zeven nodig. Je blijft dus zoeken tot de zevende koffer terecht is!

De echte reden waarom je moestuin niet goed gaat

In jouw moestuin werkt het net zo. Je kan niet een beetje natuurlijk tuinieren, je moet alle stappen volgen, je moet alle onderdelen toepassen.
Je kan niet gangbaar tuinieren met gebruik van meststoffen en sproeimiddelen, daarbovenop mulchen en denken dat je natuurlijk tuiniert.
Of jaarlijks je grond omspitten, je bodem onbedekt laten, geen sproeimiddelen gebruiken en zeggen dat dat natuurlijk tuinieren is.
Zo werkt het niet. Je hebt alle puzzelstukjes nodig, je moet al je koffers meenemen.

Alle zeven onderdelen zijn belangrijk

Bij dit alles is het heel belangrijk dat alle zeven de verschillende onderdelen, de rode koffers, aanwezig zijn. Ze hoeven niet allemaal ineens te worden uitgevoerd, maar ze horen wel samen. Net zoals jij thuis niet vertrekt zonder al je koffers, start jouw natuurlijke moestuin ook niet goed op zonder alle zeven de koffers. Natuurlijk tuinieren is een holistisch, allesomvattend systeem. En dat kan je letterlijk nemen! Laat één koffer achterwege, laat één onderdeel liggen en je moestuin zal niet goed opstarten, het systeem zal simpelweg niet werken.

Mulch en je bodemleven zal je dankbaar zijn en floreren. Maar wanneer je in het voorjaar je bodem gaat spitten, vernietig je in één klap je bodemvoedselweb. Elke koffer op zich maakt een verschil in je moestuin en maakt je moestuin sterker en beter bestand tegen problemen. Toch ben ik ervan overtuigd dat zolang je niet alle koffers tegelijk toepast, de koffers losse puzzelstukjes zijn die gewoon wat rondzweven. Pas eens je alle koffers, alle puzzelstukjes, samen legt, klikt alles in elkaar en ben je op weg naar een pracht van een productieve en natuurlijke tuin.

Welke Zijn Deze Zeven Rode Koffers?

Voordat we verder gaan, moeten we even stilstaan bij wat deze rode koffers precies inhouden. We kijken even welke zeven stappen je helpen om een succesvolle moestuin op te starten.

Hieronder staan ze alle zeven mooi opgesomd:

Koffer 1: Observeren en Ontwerpen
Koffer 2: Spitten of niet spitten?
Koffer 3: Mulch in Overvloed
Koffer 4: Randen op alle Niveaus
Koffer 5: Schijnbare Chaos
Koffer 6: Herstellen van de Bodem
Koffer 7: De Juiste Ingesteldheid

Een stuk van de inleiding

Hierboven staat een stuk uit de inleiding van mijn eerste boek Zeven stappen naar een natuurlijke moestuin. Onze manier van werken vereist een holistische benadering, een manier van werken waarbij je vooral naar het grotere geheel kijkt, de verbindingen tussen alles en pas daarna focust op de details. Details zijn uiteraard ook belangrijk, maar de samenhang tussen alle aspecten van een tuin vormen de basis.

De boodschap van het boek is dan ook dat je niet een element er kunt uithalen als allerbelangrijkste, maar dat je alle koffers moet uitpakken voordat je volledig verhuisd bent. Dat je dus alle principes moet toepassen voordat je succes kan verwachten in je tuin.

Het ontstaan van het Himalaya-gebergte

Zo’n 50 miljoen jaar geleden zijn 2 gigantische landmassa’s op elkaar gebotst en hebben ze elkaar omhoog geduwd en is het Himalaya-gebergte ontstaan. Op zich helemaal niet verwonderlijk, was het niet dat deze platen met een zeer grote snelheid op elkaar gebotst zijn: 20 cm per jaar. Dat lijkt uiteraard niet snel maar wanneer je ziet wat het effect is van die botsing kan je niet anders dan toegeven dat het echt wel een enorme botsing is geweest. Die trouwens nog steeds niet is uitgewerkt!

Nu, 5 jaar na het schrijven van het boek, denk ik soms dat ik hier meer aandacht aan had moeten besteden: het tempo van de natuur. Wil je tuinieren met de natuur, dan moet je je ook wat aanpassen aan de snelheid van de natuur. Als je weet dat 20 cm per jaar voor de natuur supersnel is bij het opschuiven van tektonische planten dan geeft dat toch een idee over de werking van de natuur.

Uiteraard moet je geen miljoen jaar wachten op de vorming van een bodem, op het aantrekken van natuurlijke vijanden, op het kwijtspelen van slakken, op het kweken van compost, mulchmateriaal, hagen … maar je kan ook geen overnacht succes verwachten. Je hebt seizoenen, periodes waarin er nauwelijks activiteit is, zeer drukke periodes. Het duurt verschillende jaren, er zijn ongetwijfeld bergen en dalen.

Eigen tempo

Je kan de natuur niet forceren, wel helpen. Hierdoor kan je je bodem sneller opbouwen, maar uiteindelijk kan je enkel voedsel aanbieden en het bodemleven met rust laten. De bodem wordt op hun tempo en kunnen verbeterd, geleidelijk en constant. Maar het duurt vele jaren voor je tot 30 cm diep een excellente bodem hebt. Hetzelfde geldt voor het voorkomen van plagen, aantrekken van natuurlijke vijanden, aanleggen van hagen, voorzien van mulch … Je kan dat stimuleren, hier en daar wat versnellen, maar je moet je erbij neerleggen dat het uiteindelijk op het tempo van de natuur gebeurt.

Een uitzonderlijk nat jaar, een uitzonderlijk droog en heet jaar, het heeft allemaal een, vaak negatieve, invloed op je tuin. Je kan daar niet veel aan doen, maar weet dat door de juiste beslissingen te nemen, door ons systeem te volgen, je wel op het juiste pad bent en elk jaar een beetje dichter bij die succesvolle natuurlijke tuin komt. Maar misschien niet op alle vlakken zo snel als je wilt of verwacht. Maar denk dan aan de vorming van de Himalaya en dan is de vooruitgang in je tuin toch ook weer niet zo traag.

Een Mix van Foto’s, Permacultuur, Geschiedenis en Evolutie

Voor de lancering van het laatste boek in de reeks over natuurlijk tuinieren waren er plannen om een boektournee doorheen Vlaanderen te organiseren. Er waren al enkele locaties vastgelegd en enkele andere stonden op de wishlist, maar door de welgekende problemen is daar niets van in huis gekomen.

Een tijd geleden kwam echter de vraag vanuit de bibliotheek van Tienen om een boekvoorstelling te geven over het boek ‘Permacultuurprincipes in de natuurlijke moestuin’, waarop we uiteraard geen nee konden zeggen.

[Read more…]

Plantbespreking: Gewone duivenkervel (Fumaria officinalis)

Een plantje dat al jaren opduikt in onze tuin en niet zo direct een nut lijkt te hebben is de duivenkervel. Een fragiel, mooi bloeiende en zich goed uitzaaiende plant die welkom is, al is het maar voor zijn uiterlijk dat toch net wat anders is dan de meeste planten en daardoor direct opvalt in een zee van planten.

[Read more…]

Paramagnetisme En Het Belang Voor Je Tuin!

Tijdens een expeditie in het Nijlgebied valt het entomoloog Philip Callahan op dat de oostelijke oevers veel vruchtbaarder zijn dan de westelijke. En dat ook altijd geweest zijn. Er zijn oude geschriften waarin sprake is van het belang om zand van het oosten naar het westen te krijgen. Zou het kunnen dat het verschil in vruchtbaarheid in de bodem zit? Overal waar de boot aanmeert neemt Dr. Callahan stalen en hij onderzoekt deze later met een magneet. Het resultaat is dat de westelijke, onvruchtbare bodems allemaal weggeduwd worden door een magneet en diamagnetisch blijken te zijn. De vruchtbare bodems aan de oostkant worden allemaal aangetrokken en blijken paramagnetisch te zijn.

[Read more…]

De Kruidenverkoopdag Gaat Terug Online!

Onze Kruidenverkoopdag op 1 mei gaat niet door, dat was al bekend gemaakt. Maar ook dat we op een andere manier ervoor zorgen dat je toch je biologisch plantgoed, kruiden en fruitstruiken kan vast krijgen.

Dé manier om dit momenteel te doen is uiteraard via een online shop. Zodoende hebben we bij Yggdrasil een webshop in elkaar gebokst als oplossing. Je vindt alle groentes, kruiden en fruit online.

Beperktere keuze

Bij de groentes is de keuze uitgebreider dan de vorige jaren, er zijn enkele soorten bijgekomen. Ook bij het fruit hebben we goed gewerkt en staan er veel soorten te pronken op de webshop. Bij de kruiden is het echter wat minder. De maatregelen tegen het verspreiden van het corona-virus hebben onze capaciteit om in te potten sterk beperkt, wat betekent dat er minder soorten maar ook lagere aantallen ter beschikking zijn.

Maar laat dat zeker de pret niet drukken: er is genoeg om uit te kiezen!

Na je bestelling

Normaal wordt alles op de 1ste mei weggewerkt, maar ook dat zal dit jaar anders verlopen. De bestellingen die via de normale weg zijn verlopen (via de zadenlijst van november tot maart) eventueel aangevuld met kruiden via de webshop worden in het weekend van 2-3 mei afgehaald. Indien jij al een bestelling hebt doorgegeven via mail, dan kan je kruiden en andere zaken bijbestellen via de webshop en krijg je bericht dat je zaterdag of zondag je bestelling kan komen afhalen.

Bestel je nu je planten via de webshop, dan kan je deze komen afhalen in het weekend van 8 – 9 mei. Houdt hier rekening mee bij het bestellen. Normaal zijn we zeer flexibel in het afhalen van bestelling, maar dat is in de huidige omstandigheden niet meer mogelijk. Je moet echt wel kunnen langskomen in dat weekend.

Afhalen

Details over het afhalen zullen later nog bekend gemaakt worden, we voorzien een manier waarop er zo weinig mogelijk onderling contact is bij de overdracht van de bestelling en tussen klanten onderling.

En dan nu …

Tadaaa … de link naar de plantenwinkel: https:/yggdra.be/plantenwinkel/

Hopelijk loopt alles vlot en kan je binnen enkele weken je plantgoed afhalen zodat op dat vlak de volgende maanden toch al rooskleurig verlopen. Duimen maar!

Vanwaar Komt De Vreemde Naam Yggdrasil?

Mensen die kennis maken met ons project zijn vaak verwonderd over de naam ‘Yggdrasil’. Het is inderdaad geen alledaagse naam, en een link met permacultuur of natuurlijk tuinieren is er niet. Of toch geen duidelijke. Maar de naam is niet zomaar gekozen om speciaal te doen. Er zitten meerdere betekenissen achter, er is dus wat uitleg nodig om de achterliggende redenen te verklaren.

[Read more…]

Compost Als Mulch? Of Toch Maar Niet?

Jean Pain is een, van geboorte Zwitserse, uitvinder die zich in 1969 in de Provence vestigde en boswachter werd op een domein van 270 hectare. De ondergroei in het bos was kurkdroog en was in de hete, droge zomerse omstandigheden vaak de oorzaak van bosbranden. Jean begon met het struikgewas methodisch te snoeien om zo het risico op bosbranden te verkleinen. Het snoeisel smeet hij niet weg , maar zag hij als waardevol materiaal en hij begon met composteren. De kleine takjes gingen zo in de composthoop, de grotere werden versnipperd. [Read more…]

Welke Spontane Zaailingen Vind Je in Onze Tuin?

Mulchen en planten spontaan laten uitzaaien lijkt misschien niet zo evident, maar is wel perfect mogelijk. Vooral omdat de meeste planten grote hoeveelheden zaad achterlaten, maar ook omdat je bodem nooit 100% perfect afgedekt blijft tijdens het volledige jaar. In het voorjaar is het de bedoeling dat de mulchlaag dun tot onbestaande is, in de zomer zijn er voldoende vogels die komen krabben en zo open plekken creëren.

Maar welke planten laten wij spontaan uitzaaien en opkomen in onze tuin? Een hele reeks, sommige bekend, andere net iets minder. De lijst hieronder is zeker niet volledig, maar omvat de planten die zo direct in mij opkwamen tijdens het schrijven.

Groenten

Die lijst is de kortste, al is er een beetje een grijze zone tussen wat je als groente en als kruid kan bekijken.

Om te beginnen is sla een hele eenvoudige maar blijkt rode sla toch een streepje voor te hebben. We laten hier en daar sla in bloei komen, ze maken veel bloemetjes en trekken bestuivers aan en zijn ook gewoon mooi. Eens uitgebloeid vormen ze een mooie hoeveelheid mulchmateriaal. In onze tuin zijn het vooral de ‘Wonder der vier jaargetijden’ en de eikenbladsla die regelmatig opkomen. Indien ze in te dichte groepjes opkomen kan je het teveel aan planten verplanten.

Radijzen laten we ook volop in bloei en zaad komen. Beide zijn eetbaar én lekker, en vormen nadien ook een flinke hoeveelheid mulch. Eén radijs groeit al flink uit en geeft veel opbrengst, dus zeker niet overdrijven is de boodschap. Ook hier is er een verschil in resultaat. Bij ons zaait vooral de IJspegel zich goed uit, de gewone rode ‘Cherry Bell’ doet het eerder sporadisch.

Nieuw-Zeelandse spinazie is een zalige soort spinazie die je zeker eens moet proberen: geen problemen met doorschieten, maandenlange opbrengst en lekker. Voorzaaien is niet evident, spontaan uitzaaien is de oplossing. Je laat een plant gewoon afsterven in de winter, de bloemetjes en zaden worden massaal in de oksels gevormd. Het is geen snelle kiemer, maar geen paniek: eens de bodem is opgewarmd krijg je meer dan genoeg exemplaren om uit te kiezen. Verplant de mooiste, laat de andere iets uitgroeien en eet ze op.

Prei en ajuin zijn ook behoorlijk simpel. Gewoon enkele mooie exemplaren niet oogsten en best ook steunen met een bamboestokje zodat ze mooi recht blijven. De bloei is spectaculair, er komen altijd veel insecten op af. Daarna kan je de stengel omplooien zodat het zaad mooi bijeen op de grond neerkomt. Of je laat het verspreiden zodat je op verschillende plaatsen zaailingen krijgt. De kiemende plantjes moet je normaal wel verplanten zodat ze ver genoeg uit elkaar kunnen verder groeien en mooi ontwikkelen.

Pastinaak is een tweejarige en zal normaal pas in het tweede jaar bloem vormen. Het zijn grote opvallende bloemen die hoog worden en zeer veel insecten aantrekken. Ook hier hebben we gemerkt dat het zaad vaak in hoopjes samen valt en kiemt en je best verspeent.

Veldsla doet het goed. Enkele planten laten staan zorgt ervoor dat het jaar erna in het najaar massaal veel opkomt. Ook hier vaak te dicht bijeen waardoor je best dunt en een deel jonge plantjes verwijdert of verplant. Zorg dat er maximaal een 3-4 plantjes bijeen staan zodat ze mooi kunnen uitgroeien. Ik vind dat er vaak zelfs te veel plantjes opkomen, zelfs indien er behoorlijk gemulcht is.

Postelein, zowel de winter- als zomerversie doen het zeer goed eens je ze in zaad hebt laten komen. Beide komen massaal op en vormen zich eerder om tot onkruid dan groente. Het is bij beide eerder een prestatie om ze beperkt en controleerbaar te laten uitzaaien. Wij doen op enkele plekken in de tuin al jaren moeite om winterpostelein onder controle te houden en het uitzaaien en opkomen te beperken!

Bladkolen zoals frills en mosterdblad laten we ook in bloei en zaad komen. De bloemen zijn mooi, lekker en kan je perfect in een salade mengen. Vooral de frills zaaien zich vlot uit, waardoor ze her en der opduiken doorheen het jaar. Mosterdblad heeft een beetje meer moeite en zijn we soms al bijna kwijt geraakt in de tuin. Het zelf oogsten van zaad en gericht uitzaaien (of strooien) is dan een goede tussenoplossing.

Een voordeel van deze manier van uitzaaien is dat vele van deze groentes gespreid doorheen het jaar opkomen en je dus over een lange periode kan oogsten.

Kruiden

Hier tel ik zowel bloemen, halve groenten en echte kruiden bij. Kwestie van geen discussie te hebben wat nu juist wat is. In een natuurlijke tuin vervullen de meeste planten trouwens vaak bovenstaande functies tegelijk zodat indelen niet altijd nodig is.

Oost-Indische kers is een sterke groeier en maakt voldoende zaad. Je zal merken dat het jaar daarna er hier en daar plantjes opkomen die je ter plaatse kan laten of kan verplanten. Bloemen en blad zijn heel lekker en op vele manieren te gebruiken in de keuken.

Kardoen vormt hele mooie bloemen, de struiken zijn trouwens ook heel mooi maar hebben wel behoorlijk wat plaats nodig. De uitgebloeide bloemen vallen op de grond, maar ik leg er in het najaar een dun laagje mulchmateriaal op. Ik merk dat ze dan veel beter kiemen. Het is dan een dik pakket met plantjes die je best verspeent en uitplant. Anders krijg je een hele hoop kleine plantjes waarvan er geen enkel fatsoenlijk ontwikkelt.

Stalkaarsen zijn mooi en vervullen vele verschillende functies in de tuin. Ze vormen veel zaad en verspreiden dit ook graag. Door intensief te mulchen en de eenjarige stalkaarsen hiervoor te gebruiken, kan het zijn dat ze nauwelijks nog aanwezig zijn. Ik heb ook de indruk dat ze de droge zomers van de laatste jaren graag hebben en het in deze omstandigheden beter doen. Vroeger gebeurde het soms dat we in bepaalde stukken geen kaarsen meer hadden staan en er een uitgebloeide tak legden zodat er veel zaad viel. De laatste jaren is dit niet meer nodig en moeten we in de vroege zomer vele jonge kaarsen weghalen.

Dille is een perfecte plant om te gebruiken in de tuin. Mooi, goed geurend met vele toepassingen in de keuken is het de ideale plant om te laten groeien tussen je groenten. Hij neemt weinig tot geen plaats in en vormt een belangrijke bijdrage aan het systeem van schijnbare chaos. Jong is hij eenvoudig te oogsten met wortel en al. Wil je de zaden ter plaatse houden, dan plooi je de stengel om zodat het zaadscherm op de bodem valt. Er staan soms heel veel dilleplanten in bloei, dan is het zaak om gewoon even met een snoeischaar door de tuin te lopen en de uitgebloeide schermen te verwijderen voor ze zaad vormen. Valt er toch veel zaad, is dat ook niet echt een probleem: de kiemplanten zijn goed te herkennen en kan je indien nodig verwijderen door te oogsten.

Verder laten we driekleurige viooltjes, winterkers, koriander, kervel, goudsbloemen, drop, boomspinazie, brave hendrik, aardbeispinazie, Egyptische ajuin, Chinese bieslook, rucola, Mariadistel en komkommerkruid zich (redelijk) vrij verspreiden. Ze vormen allemaal in min of meerdere mate een onderdeel van onze slamengeling doorheen het jaar. Zowel het blad als de bloemetjes zijn vaak te gebruiken. Doordat de opkomst zich over een lange periode uitspreidt, kan je ook over een lange periode oogsten. Doordat het spontaan gebeurt moet je hier niet over na denken en kan je het ook niet vergeten!

Melde bestaat in verschillende soorten: rode, bonte en groene melde. De rode melde zaait zich het beste uit, de groene het slechtst. Om de groene elk jaar opnieuw te hebben, doen we een beetje extra moeite en zorgen we dat er zeker enkele zaadtakken overeind blijven. We plooien deze dan om zodat het zaad redelijk lokaal valt. Bij de rode en bonte melde proberen we het aantal zaadtakken te beperken zodat er niet te veel opkomt in het volgende jaar. Net zoals bij de sla doen de rode soorten het blijkbaar beter.

Als laatste oogsten we ook het hele jaar door veldkers. Indien we er kunnen vinden. Zeker in het najaar en de winter is het een lekkere aanvulling op de soms eentonige slamengeling. Het heeft een pittige smaak maar wordt vaak als onkruid aanzien en verwijderd uit de tuin. Zonde. Het is echt een aanwinst. Laat er niet te veel in bloei en zaad komen, maar enkele planten elk jaar is toch wel aangeraden. Het zaad springt een heel eind weg en verspreidt zich zo over een grote oppervlakte. Hierdoor zijn enkele planten in zaad, her en der verspreid in de tuin vaak voldoende om terug te kunnen oogsten in het volgende jaar.

Veel meer

Er zijn uiteraard nog vele andere planten die je kan laten in zaad komen en spontaan uitzaaien. Hierboven staat een opsommingen van planten die je hun gang kan laten gaan zonder al te veel ingrijpen. Het laten bloeien van deze soorten verandert het uitzicht van je tuin compleet, maar voegt daarnaast door het spontaan opkomen ook een extra dimensie toe aan je tuin.

Misschien nog een laatste tip: heb je nog geen ervaring met het spontaan laten uitzaaien en opkomen van groenten en kruiden, dan is het volgens mij het beste om te beginnen met enkele soorten en hier geleidelijk aan soorten aan toe te voegen. Alles tegelijk, is vragen om problemen.

Wat zaait er in jouw tuin?

Ongetwijfeld heb jij nog andere soorten planten die zichzelf gemakkelijk uitzaaien en een plezier zijn in de tuin. Laat het mij zeker weten in de reacties! Misschien ken ik ze, waarschijnlijk niet 🙂 .